Behandeling pijnstillerafhankelijke hoofdpijn

Hoofdpijn
Blijf er niet mee lopen
Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen
Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli
Inhoud
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Cijfers
Wat gebeurt er in het ziekenhuis?
Typen hoofdpijn
Spanningshoofdpijn
Pijnstillerafhankelijke hoofdpijn
Migraine
Clusterhoofdpijn
Multidisciplinaire hoofdpijnpoli JBZ
Alternatieve behandelingen
Belangrijkste boodschap
Last die hoofdpijn oplevert
•
•
•
•
40% van mensen hebben hinderlijke hoofdpijn eens in leven
Eén van meest voorkomende klachten bij huisarts
Migraine: 6-8% bij mannen en 15-18% bij vrouwen (meer dan diabetes + astma)
Spanningshoofdpijn
o
o
•
•
56% bij mannen en 71% bij vrouwen af en toe
bij 2% van mannen en 5% van vrouwen chronisch
Grote socio-economische last: voor migraine: 250 miljoen euro/jaar in NL
Aantal ziektedagen/jaar per 1000 werknemers
o
o
migraine 270 dagen
spanningshoofdpijn 820 dagen
In ziekenhuis
•
Verhaal van klachten/hoofdpijndagboek
•
Altijd lichamelijk neurologisch onderzoek
•
Soms aanvullend onderzoek: MRI-hersenen
Typen hoofdpijn
•
•
•
•
•
•
Spanningshoofdpijn
Pijnstiller-afhankelijke hoofdpijn/caffeine-afhankelijke hoofdpijn
Migraine
Clusterhoofdpijn
Aangezichtspijn
Enz.
Spanningshoofpijn
Meest voorkomende vorm van hoofdpijn
Duur: 1 uur-continu
2 van volgende kenmerken:
•
•
•
•
Beiderzijds
Drukkend/strak gevoel
Mild-matig
Geen verergering door aktiviteit
Soms lichte misselijkheid. Lichte overgevoeligheid voor licht of geluid kan
Oorzaak spanningshoofdpijn
Wat kan een rol spelen:
•
Slaaptekort
•
Spanning en stress
•
Slechte houding: werk/slapen/huishoudelijke taken/sport
•
Gespannen en/of te zwakke spieren van de nek
Echte oorzaak?? 3 theorieen:
•
A.g.v. verhoogde spierspanning in gezicht, nek of op schedel. B.v. a.g.v. emoties of
spanningen.
•
Beperkte beweeglijkheid van de nek waardoor toename van spierspanning en pijn. Grote
wisselwerking tussen zenuwen van bovenste nekwervels en het hoofd waardoor stoornis
van beweeglijkheid van nek en hoofdpijn.
•
Verhoogde gevoeligheid voor pijn en mogelijk ook voor stress. Hierdoor mogelijk
gevoeligere spieren.
Behandeling spanningshoofdpijn (1)
Gezond leven:
•
Voldoende slaap
•
Niet roken
•
Lichaamsbeweging
•
Verstandig eten
•
Voldoende drinken
•
Matig gebruik van alcohol,
caffeine
Psycholoog
•
Biofeedback
•
Cognitieve gedragstherapie
•
Ontspanningstherapie
•
Psychoeducatie
Medicijnen:
•
Pijnstillers maar pas op!
•
Medicijnen ook werkzaam tegen
depressie
Behandeling spanningshoofdpijn (2)
Fysiotherapie:
•
Houdingscorrectie: tijdens werk/slapen/huishoudelijke taken/sport
•
Verbeteren beweeglijkheid nek en schouders
•
Vergroten van stabiliteit (coördinatie) van nekspieren
•
Verbeteren van algehele conditie en spierkracht nek en schouderspieren
•
Balans tussen inspanning en ontspanning
Aangepast kussen
Nieuwe ontwikkelingen bij spanningshoofdpijn
Botox
Pijnstillerafhankelijke hoofdpijn
= Painkiller headache
= Medication overuse headache
= Rebound headache
Pijnstillerafhankelijke hoofdpijn
•
•
•
•
Meer dan 15 dagen/maand hoofdpijn
Meer dan 3 maanden pijnstillers, meer dan 15 dagen/maand
Hoofdpijn is verergerd tijdens gebruik pijnstillers
Hoofdpijn vermindert binnen 2 maanden na stoppen pijnstillers
Behandeling pijnstillerafhankelijke hoofdpijn
•
•
•
•
Stoppen 2 maanden
Begeleiding door hoofdpijnconsulente/neuropsycholoog
Amitriptyline
Daarna behandeling onderliggende hoofdpijn
Behandeling pijnstillerafhankelijke hoofdpijn
Cognitieve gedragstherapie
Gezond leven:
•
Voldoende slaap
•
Niet roken
•
Lichaamsbeweging
•
Verstandig eten
•
Voldoende drinken
•
Matig gebruik van alcohol, caffeine
Nieuwe ontwikkelingen pijnstiller afhankelijke hoofdpijn
Tijdelijk prednison
Botox
•
bij chronische migraine met pijnstillerafhankelijke hoofdpijn
•
wetenschappelijk onderzoek LUMC
Migraine
•
•
•
Herhaaldelijke aanvallen van hoofdpijn
Duur 4-72 uur
Minstens 5 aanvallen met minimaal 2 van onderstaande criteria
o
o
o
o
•
Aan een zijde
Bonzend
Pijn matig tot ernstig
Verergering door lichamelijke aktiviteit
Tijdens hoofdpijn 1 van volgende klachten:
o
o
Misselijk/braken
Overgevoelig voor licht en/of geluid
Migraine met aura
•
•
•
•
Vaak klachten van zien
Soms ook doofheid/tintelingen halfzijdig, of problemen met praten
Duur 5-60 min
Binnen 1 uur meestal ook hoofdpijn
Ontwikkeling van migraine aanval
Filmpje
Wie krijgt migraine?
•
•
•
Familie
Vrouwen > mannen
Vaak al op kinderleeftijd
Oorzaak migraine
Processen in de hersenen
Behandeling
Leefwijze
Medicijnen
•
Aanval
•
Profylaxe
Psycholoog
•
Biofeedback
•
Cognitieve gedragstherapie
•
Ontspanningstherapie
•
Psychoeducatie
•
MyMigraine (UMC Utrecht)
Nieuwe ontwikkelingen
Recent nieuwe aanknopingspunten voor medicijnen
Cefaly: promotiefilm
Botox
•
Bij chronische migraine (> 15 dgn/mnd)
•
Na falen van 3 profylactica met verschillend
•
werkingsmechanisme
•
Vast protocol
Clusterhoofdpijn
Ernstige pijn, 1 kant van hoofd, rond oog, 15-180 min.
Begeleidende verschijnselen:
•
•
•
•
•
•
Rood, tranend oog
Neus aan die kant verstopt of loopneus
Zwelling ooglid
Transpireren voorhoofd en gelaat
Kleine pupil en/of hangend ooglid
Rusteloosheid
1-8 aanvallen/dag
Vaak in clusters van weken
Vaker bij mannen
Zeer ernstige hoofdpijn…
patient
Behandeling clusterhoofdpijn
Verapamil dagelijks om frequentie aanvallen te verminderen
Aanvalsbehandeling:
•
Sumatriptan injecties
•
Zuurstof
Nieuwe ontwikkelingen bij clusterhoofdpijn
Nervus occipitalis blokkade
Stimulatie diepe hersenkernen
Multidisciplinaire hoofdpijnpoli
Op 1 ochtend:
•
•
•
•
•
Hoofdpijnconsulente
Manueel therapeut
Neuropsycholoog
Neuroloog
Na multidisciplinair overleg: adviesgesprek
Alternatieve behandelingen
Effect niet aangetoond bij migraine:
•
Massage, craniosacraal therapie
•
Voedings/kruidensupplementen
•
Yoga
•
TENS (transcutane elektrische
neurostimulatie)
Mindfulness en meditatie niet
effectief bij chronische hoofdpijn
en migraine
Mogelijk effect bij migraine:
•
Acupunctuur
•
Manuele therapie
•
Hyperbare zuurstoftherapie
•
Aerobics
Mogelijk effect bij
spanningshoofdpijn
•
Acupunctuur
•
Manuele therapie/chiropractie
Belangrijkste boodschap
Blijf niet te lang met hoofdpijn rondlopen
Voorzichtig met pijnstillers