ROL VAN DE DIËTISTE IN HET ONCOLOGISCH PROCES Gebracht door Nadieh Verhoest Programma Nationaal kankerplan Kankercachexie Voedingsplan bij cachexie Andere voedingsrichtlijnen Nationaal kankerplan L. Onkelinx Financiering diëtisten oncologisch zorgprogramma Op basis aantal MOC-patiënten 2008 AZ Sint Jan: 4 FTE diëtisten extra (campusbreed) Nationaal kankerplan Hoe ingevuld in ons ziekenhuis? 1 FTE op het oncologisch dagziekenhuis Rest verspreid in ziekenhuis Rol van de voeding Voeding is geen therapie maar heeft een ondersteunende rol Doel: Behandelingsmogelijkheden Bijdrage herstel Bijdrage welbevinden ondersteunen Cachexie Meest uitputtend symptoom van kanker Verminderde energie Verminderd welzijn Afname QOL van patiënt en familie Stijging afhankelijkheid Vooral bij digestieve, long- en hoofd-halstumoren Gevolgen cachexie Verhoogde mortaliteit (bij chirurgie) Verminderde immuniteit waardoor: Slechtere wondgenezing Verhoogde kans op infecties Langere hospitalisatie Daling effectiviteit van behandeling of stopzetten behandeling Cachexie-mechanisme KANKER • Voedingsklachten • Functieverlies van spijsverteringskanaal • Onvoldoende zelfzorg • Bijwerking behandeling Cytokines van immuunsysteem of tumor Metabole ontregelingen Anorexie Verzadiging Cachexie/ Gewichtsverlies Verminderde voedselinname Stadia van cachexie Vroege herkenning is van groot belang! Vergevorderd stadium is onomkeerbaar Wanneer consultatie? Op radiotherapie: vanaf 3de bestraling Op chemo: bij 1ste behandeling Bij opname: op doorverwijzing/eigen initiatief Communicatie en multidisciplinair overleg van groot belang! Communicatie Dokter ReferentieVPK MOC Sociale dienst Diëtiste Logopedie Verpleegkundige Logistiek … ste 1 consult Kennismaking Luisteren naar sociaal aspect Screening op ondervoeding (NRS 2002) Belang van voldoende vocht Polsen naar inname supplementen NRS 2002 Screeningstool voor ondervoeding 4 vragen: BMI < 20,5 ? Daling gewicht laatste 3 maand? Daling eetlust laatste week? Zwaar zieke patiënt? Antwoord JA? Risico op ondervoeding en verdere evaluatie Voedingsplan Voedingsanamnese + klachtenanamnese Aanpassen huidige voeding: Eiwitrijke en/of energierijke voeding Inzicht geven in energiedensiteit Consistentie aanpassen Kleine frequente maaltijden Voedingsplan Indien gewone voeding tekort schiet orale, medische bijvoeding Kant- en klare drinkvoeding Eiwit- of koolhydraatpreparaat Belangrijk om te polsen naar financiële draagkracht Drinkvoeding Verschillende samenstellingen Soort en hoeveelheid afhankelijk van toestand patiënt Geen maaltijdvervanger Drinktips: Minimum 1 uur voor de maaltijd Traag drinken Spreiden Preparaten Eiwit- of koolhydraatrijk poeder Toevoegen aan warme of koude bereidingen Sondevoeding Aanvullende voeding of volledig Hoeveelheid en soort afhankelijk van energie- of eiwitbehoefte Toediening: continu of bolus Aandacht voor vocht! Andere voedingsadviezen Slijmvorming Xerostomie Mucositis in de mond Diarree Obstipatie Misselijkheid/braken Slijmvorming Vermijden van melkproducten Sojaproducten als alternatief Zure melkproducten Koude producten Mond spoelen met bruin tafelbier, ananassap, appelsap,… Belang van goeie mondhygiëne Voldoende drinken beter doorslikken slijmen Xerostomie Kauwen stimuleren verhoogde speekselproductie Taai slijm verwijderen van tong Waterijsjes Voldoende drinken Mucositis in de mond Navragen pijnmedicatie Smeuïge voeding Vermijden irriterende voeding warm/koud beter lauw Drinken met rietje Diarree Drink minimaal 2 liter per dag Gebruik voldoende zout Vermijd voeding die darmslijmvlies irriteert Vermijd gasvormers Eventueel lactosebeperking Vermijd voeding die darmperistaltiek verhoogt Obstipatie Vezelrijke voeding Voldoende drinken Voldoende beweging Misselijkheid en braken Vaak voorkomende klacht Misselijk soms erger met een lege maag Sterke geuren vermijden Frequente, kleine maaltijden Zijn er nog vragen?