partizipien - amor.hu

Werbung
PARTIZIPIEN
PRÄSENS
PERFEKT
AKTIV
lukeva
lukenut
PASSIV
luettava
luettu
Die Partizipien sind Adjektive, die von Verben gebildet werden. Sie ersetzen einen RelativNebensatz (joka-Nebensatz). Sie kongruiren mit ihrem Bezugswort und werden dekliniert,
wie alle anderen Adjektive auch.
AKTIV
-va / -vä
-nut / -nyt, -nnut / -nnyt
Die Partizipien im Aktiv können von allen Verben gebildet werden
lukeva poika= poika, joka lukee 'ein lesender Junge'
mennyt aika = aika, joka on mennyt 'die vergangene Zeit'
PASSIV
-tava / -tävä, -ttava/ -ttävä
-tu / -ty, -ttu / -tty
Die Partizipien im Passiv können nur von transitiven verben gebildet werden. Sie ersetzen
also einen relativen Nebensatz, welcher ein Objekt hat.
luettava kirja = kirja joka/jota luetaan 'ein Buch, das gelesen wird'
luettu kirja = kirja, joka on luettu 'ein gelesenens Buch'
Achtung: luettava kirja hat auch folgende Bedeutungen:
1) kirja, joka täytyy lukea ‚ein Buch, welches gelesen werden muss’, ‚ein zu
lesendes Buch'
2) kirja, joka voidaan lukea ‚ein Buche, welches gelesen werden kann’, 'ein lesbares
Buch'
Dieses Partizip tendiert dazu, die Bedeutung 'müssen' zu haben.
FORMENBILDUNG UND DEKLINATION
sanova die Endung -va/-vä wird an den Stamm der 3. P. Sg angehängt,
einfach geht es auch von der 3. P. Pl aus: sanoa - sanovat > sanova
sanottava
Die Endung wird an den Passivstamm angehängt.
sano/a sano/taan sano/ttiin sanottava
luke/a lue/taan lue/ttiin
luettava
tuo/da tuo/daan tuo/tiin
tuotava
luul/la luul/laan luul/tiin luultava
osa/ta osa/taan osa/ttiin osattava
sagen
lesen
bringen
glauben
können
sanonut
Die Form ist die gleiche wie in der Konjugation im Perfekt und
Plusquamperfekt.
Der Deklinationsstamm: sanonut - sanonutta - sanoneen
sanottu
Die Form ist die gleiche wie in der Konjugation im Passiv Perfekt und
Plusquamperfekt
GEBRAUCH DER PARTIZIPIEN
Die Partizipien können weitere Bestimmungen (ein Objekt, Adverbiale) haben. Diese stehen
immer vor dem Partizip.
Pihalla seisova auto on sininen.
Pois juossut koira on ruskea.
Kurssilla luettava kirja on vaikea.
Eilen syöty kakku oli hyvä.
Pois juosseen koiran nimi on Peni.
Joko unohdit eilen syödyn kakun?
Das auf dem Hof stehende Auto ist blau.
Der weggelaufene Hund ist braun.
Das im Kurs zu lesende Buch ist schwer.
Der gestern geegessene Kuchen war gut.
Der weggelaufene Hund heißt Peni.
Hast du den gestern gegessenen Kuchen schon
vergessen?.
Die Partizipien können auch prädikativ benutzt werden:
Vesi on kiehuvaa.
Pekka on väsynyt.
Tapetit ovat pestävät.
Kirja on tunnettu.
Das Wasser ist kochend.
Pekka ist ermüdet.
Die Tapeten sind waschbar.
Das Buch ist bekannt.
DAS AGENSPARTIZIP
Vergleiche:
-ma-/-mä-
Ostettu auto
Das gekaufte Auto
Liisan ostama auto
Das von Liisa gekaufte Auto
Falls das Agens genannt wird, muss im Finnischen das Agenspartizip benutzt werden.
Dieses Partizip kann nur von Transitivverben gebildet werden.
Das Kennzeichen -ma-/-mä- wird an den Stamm der 3. P. Sg angehängt.
lukea luke/e
lukema
lesen
tuoda tuo
tuoma
bringen
panna pane/e
panema
legen, stellen
haluta halua/a
haluama
öffnen
tarvita tarvitse/e
tarvitsema
brauchen
Das Agens wird im Genitiv angegeben. Bei den Personalpronomina wird auch das
Possessivsuffix benutzt.
Tämä on Pekan kirjoittama kirje.
Dies ist ein von Pekka geschriebener Brief
Kenen kirjoittama kirje tämä on?
Von wem geschrieben ist dieser Brief?
Achtung: Falls das Subjekt und das Agens identisch sind, wird nur das Possessivsuffix
benutzt.
Sain kauan odottamani kirjeen.
Ich bekam den (von mir) lange gewarteten Brief.
Pekka lukee kirjoittamaansa kirjettä. Pekka liest den von ihm geschriebenen Brief.
Etsivä löytää.
Sohvalla oli nukkuva kissa.
Ostan tämän Suomen historiasta kertovan kirjan.
Annatko tämän kirjeen penkillä istuvalle naiselle?
Artikkelin kirjoittanut mies sai paljon postia.
Televisiossa kerrottiin maahamme saapuneesta presidentistä.
Pankki on restauroidussa talossa.
Berliinistä ostettu kirja on hyvä.
Pekan kahvilassa kertoman vitsi ei ollut hauska.
Berliinistä ostamani kirja on hyvä.
anta/a annan antaa geben
etsi/ä etsin etsii
suchen
istu/a istun istuu
sitzen
kerto/a kerron kertoo erzählen
kirjoitta/a kirjoitan kirjoittaa schreiben
löytä/ä löydän löytää finden
nukku/a nukun nukkuu schlafen
osta/a ostan ostaa
kaufen
restauroi/da restauroin restauroi restaurieren
saa/da saan saa
bekommen
saapu/a saavun saapuu ankommen
hauska / -n –a lustig
hyvä / -n – ä gut
kahvila / -n –a Café
kirja / -n –a Buch
kissa / -n –a Katze
kirje / en – ttä Brief
maa / -n –ta Land
mies / miehen miestä Mann
nainen / naisen naista Frau
penkki / penkin penkkiä Bank
sohva/ -n –a Sofa
talo / -n –a
Haus
vitsi / -n –ä Witz
paljon viel
1. Infinitiv
antaa
saada
tulla
osata
tarvita
a-Infinitiv
geben
bekommen
kommen
können
brauchen
längere Form:
Infinitiv + kse + Possessivsuffix
2. Infinitiv
e-Infinitiv
antaesaadetulleosatetarviteDieser Infinitiv kann im Inessiv (-ssa) oder im Instruktiv stehen –(-n).
3. Infinitiv
ma-Infinitiv
Wenn ein Satz zwei Verben hat, und das zweite Verb auf die Frage wo, woher, wohin
antwortet, steht das zweite Verb im 3. Infinitiv und bekommt eine Kasusendung.
ORT
AKTIVITÄT
kirjastossa
lukemassa
uimassa
kirjastosta
lukemasta
uimasta
kirjastoon
lukemaan
uimaan
WO
Olen
Olin
WOHER
Tulen
Tulen
WOHIN
Menen
Menen
Die Kasusendung folgt also nicht direkt nach dem Verbstamm, sondern nach dem
Kennzeichen -ma- / -mä-.
Dieses Kennzeichen folgt nach dem Stamm der 3. Person Singular.
luke/a
syö/dä
teh/dä
osa/ta
luke/e
- syö
- teke/e
- osaa
lukemasyömätekemäosaama-
lesen
essen
machen
können
Der 3. Infinitiv Inessiv wird bei statischen Verben benutzt, meist um eine konkrete Handlung
zu bezeichnen.
Liisa istuu syömässä.
Matti on uimassa.
Liisa sitzt beim Essen.
Matti ist beim Schwimmen.
Der 3. Infinitiv Elativ und Illativ werden mit konkreten Bewegungsverben, aber auch mit
Verben benutzt, die dynamische Prozesse ("Bewegung" im übertragenen Sinne) bezeichnen.
Man merkt sich als Rektion, welche Verben diese Formen des 3. Infinitivs verlangen.
Liisa menee syömään.
Liisa tulee syömästä.
Matti oppii uimaan.
Matti lakkaa uimasta.
Liisa geht essen.
Liisa kommt vom essen.
Matti lernt schwimmen.
Matti hört auf zu schwimmen.
Außerdem wird der 3. Infinitiv mit folgenden zwei Fällen benutzt:
Der 3. Infinitiv Adessiv drückt aus, wie eine Handlung ausgeführt wird.
Pekka oppii suomea puhumalla.
Liisa matkustaa lentämällä.
Pekka lernt Finnisch, indem er spricht.
Liisa reist, indem sie fliegt.
Der 3. Infinitiv Abessiv (Endung -tta/-ttä 'ohne') hat die Bedeutung 'ohne zu'.
Emme elä syömättä.
En lähde näkemättä häntä.
Wir leben nicht ohne zu essen.
Ich gehe nicht, ohne ihn zu sehen.
Verb + 1. Infinitiv
Gewöhnlich, wenn das erste Verb ein Transitivverb ist.
Haluan lukea.
Osaan puhua suomea.
Voin matkustaa kesällä pois.
Verb + 3. Infinitiv
-massa/ -masta /-maan
Wenn das zweite Verb auf die Fragen wo, woher, wohin antwortet.
WO
WOHER
WOHIN
Ort
Olen kirjastossa
Tulen kirjastosta
Menen kirjastoon
Verb + Verbalsubstantiv
Aktivität
lukemassa
lukemasta
lukemaan
-minen
Viele Verben verlangen statt einem zweiten Verb das Verbalsubstantiv als Rektion.
Das Verbalsubstantiv kann in allen Fällen dekliniert werden. Wenn es als Objekt benutzt
wird, gelten normale Objektregeln. Verlangt das Verb den Elativ als Rektion, steht das
Verbalsubstantiv im Elativ usw.
Rakastan lukemista. (rakastaa + Partitiv)
Pidän lukemisesta. (pitää + Elativ)
Herunterladen