Inhalt_Muskelkarten 18.01.2008 10:03 Uhr Obere Extremität Schultergelenksmuskulatur M. trapezius, Pars ascendens ______________ Nr. M. trapezius, Pars transversa ______________ Nr. M. trapezius, Pars descendens ______________ Nr. M. levator scapulae ______________________ Nr. M. rhomboideus major ____________________ Nr. M. rhomboideus minor __________________ Nr. M. serratus anterior ______________________ Nr. M. pectoralis minor ______________________ Nr. M. subclavius ____________________________ Nr. Schultergelenksmuskulatur M. deltoideus, Pars clavicularis ______________ Nr. M. deltoideus, Pars spinalis ________________ Nr. M. deltoideus, Pars acromialis ______________ Nr. M. supraspinatus __________________________ Nr. M. infraspinatus __________________________ Nr. M. teres minor ____________________________ Nr. M. subscapularis __________________________ Nr. M. latissimus dorsi ________________________ Nr. M. teres major ____________________________ Nr. M. pectoralis major, Pars abdominalis ________ Nr. M. pectoralis major, Pars sternocostalis ______ Nr. M. pectoralis major, Pars clavicularis ________ Nr. M. coracobrachialis ________________________ Nr. Ellbogengelenksmuskulatur M. biceps brachii __________________________ Nr. M. brachialis ______________________________ Nr. M. brachioradialis __________________________ Nr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Seite 1 M. triceps brachii __________________________ M. anconeus ______________________________ M. supinator ______________________________ M. pronator teres ________________________ M. pronator quadratus ____________________ Handgelenksmuskulatur M. extensor carpi radialis longus ____________ M. extensor carpi radialis brevis ____________ M. extensor carpi ulnaris __________________ M. flexor carpi radialis ____________________ M. palmaris longus ________________________ M. flexor carpi ulnaris ______________________ Fingergelenksmuskulatur M. extensor digitorum______________________ M. extensor indicis ________________________ M. extensor digiti minimi __________________ M. extensor pollicis brevis __________________ M. extensor pollicis longus ________________ Mm. lumbricales manus ____________________ M. flexor digitorum superficialis ____________ M. flexor digitorum profundus ______________ M. flexor digiti minimi brevis ______________ M. flexor pollicis brevis ____________________ M. flexor pollicis longus ____________________ M. abductor pollicis longus ________________ M. abductor pollicis brevis __________________ M. abductor digiti minimi __________________ Mm. interossei dorsales manus ______________ Mm. interossei palmares ____________________ Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. 26 27 28 29 30 Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. 31 32 33 34 35 36 Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 II Inhalt_Muskelkarten M. M. M. M. 18.01.2008 10:03 Uhr adductor pollicis ________________________ opponens pollicis ______________________ opponens digiti minimi __________________ palmaris brevis ________________________ Nr. Nr. Nr. Nr. 53 54 55 56 Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 Untere Extremität Hüftgelenksmuskulatur M. gluteus maximus ______________________ M. iliopsoas ______________________________ M. sartorius ______________________________ M. gluteus medius ________________________ M. gluteus minimus ______________________ M. tensor fasciae latae ____________________ M. pectineus ____________________________ M. adductor longus ______________________ M. adductor brevis ________________________ M. gracilis ________________________________ M. adductor magnus ______________________ M. adductor minimus ______________________ M. piriformis ______________________________ M. gemellus superior ______________________ M. obturatorius internus __________________ M. gemellus inferior ______________________ M. obturatorius externus __________________ M. quadratus femoris ______________________ Kniegelenksmuskulatur M. quadriceps femoris ______________________ M. rectus femoris __________________________ M. vastus medialis ________________________ Nr. 75 Nr. 76 Nr. 77 Seite 2 M. vastus intermedius ____________________ M. vastus lateralis ________________________ M. biceps femoris __________________________ M. semimembranosus ____________________ M. semitendinosus ________________________ M. popliteus ______________________________ Fußgelenksmuskulatur M. gastrocnemius ________________________ M. plantaris ______________________________ M. soleus ________________________________ M. tibialis posterior ________________________ M. tibialis anterior ________________________ M. peroneus longus ______________________ M. peroneus brevis ________________________ M. peroneus tertius ________________________ Zehengelenksmuskulatur M. extensor hallucis brevis __________________ M. extensor hallucis longus ________________ M. extensor digitorum brevis ______________ M. extensor digitorum longus ______________ M. flexor hallucis brevis ____________________ M. flexor hallucis longus __________________ M. flexor digitorum brevis __________________ M. flexor digitorum longus ________________ M. quadratus plantae ______________________ M. flexor digiti minimi brevis ______________ Mm. interossei dorsales pedis ______________ M. abductor hallucis ______________________ M. abductor digiti minimi __________________ Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. 78 79 80 81 82 83 Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. Nr. 84 85 86 87 88 89 90 91 Nr. 92 Nr. 93 Nr. 94 Nr. 95 Nr. 96 Nr. 97 Nr. 98 Nr. 99 Nr. 100 Nr. 101 Nr. 102 Nr. 103 Nr. 104 III Inhalt_Muskelkarten 18.01.2008 10:03 Uhr M. adductor hallucis ______________________ Nr. 105 Mm. interossei plantares 1 bis 3 ____________ Nr. 106 Mm. lumbricales pedis 1 bis 4 ______________ Nr. 107 Rumpf Autochthone Muskulatur, lumbal M. iliocostalis lumborum __________________ Mm. intertransversarii laterales lumborum ____ Mm. intertransversarii mediales lumborum __ Mm. rotatores lumborum breves & longi ____ M. multifidus lumborum __________________ Autochthone Muskulatur, thorakal M. iliocostalis thoracis ____________________ M. longissimus thoracis ____________________ M. spinalis thoracis ________________________ Mm. rotatores thoracis breves & longi ________ M. multifidus thoracis ______________________ M. semispinalis thoracis ____________________ Autochthone Muskulatur, zervikal M. iliocostalis cervicis ______________________ M. longissimus capitis ______________________ M. longissimus cervicis ____________________ M. splenius cervicis ________________________ M. splenius capitis ________________________ M. spinalis cervicis ________________________ M. spinalis capitis ________________________ Mm. rotatores cervicis breves & longi ________ M. multifidus cervicis ______________________ Nr. 108 Nr. 109 Nr. 110 Nr. 111 Nr. 112 Nr. 113 Nr. 114 Nr. 115 Nr. 116 Nr. 117 Nr. 118 Nr. 119 Nr. 120 Nr. 121 Nr. 122 Nr. 123 Nr. 124 Nr. 125 Nr. 126 Nr. 127 Seite 3 M. semispinalis cervicis ____________________ M. semispinalis capitis ____________________ M. rectus capitits posterior major ____________ M. rectus capitits posterior minor __________ M. obliquus capitis superior ________________ M. obliquus capitis inferior ________________ Ventrale Muskulatur, abdominal M. rectus abdominis ______________________ M. obliquus externus abdominis ____________ M. obliquus internus abdominis ____________ M. cremaster ____________________________ M. transversus abdominis __________________ M. quadratus lumborum __________________ Ventrale Muskulatur, thorakal Mm. intercostales externi __________________ M. serratus posterior superior ______________ Mm. intercostales interni __________________ M. serratus posterior inferior ________________ Diaphragma ______________________________ Beckenbodenmuskulatur M. levator ani ____________________________ Mm. pubococcygeus & puborectalis ________ Mm. iliococcygeus & ischiococcygeus ______ M. sphincter ani externus __________________ M. transversus perinei profundus ____________ M. transversus perinei superficialis __________ Mm. ischiocavernosus & bulbospongiosus ____ Nr. 128 Nr. 129 Nr. 130 Nr. 131 Nr. 132 Nr. 133 Nr. 134 Nr. 135 Nr. 136 Nr. 137 Nr. 138 Nr. 139 Nr. 140 Nr. 141 Nr. 142 Nr. 143 Nr. 144 Nr. 145 Nr. 146 Nr. 147 Nr. 148 Nr. 149 Nr. 150 Nr. 151 IV Inhalt_Muskelkarten 18.01.2008 10:03 Uhr Hals Ventrale Muskulatur M. sternocleidomastoideus ________________ M. longus capitis __________________________ M. rectus capitis anterior __________________ M. longus colli __________________________ M. scalenus anterior ______________________ M. scalenus medius ________________________ M. scalenus posterior ______________________ M. sternohyoideus ________________________ M. omohyoideus __________________________ M. sternothyroideus ______________________ M. thyrohyoideus ________________________ M. digastricus ____________________________ M. stylohyoideus __________________________ M. mylohyoideus __________________________ M. geniohyoideus ________________________ Nr. 152 Nr. 153 Nr. 154 Nr. 155 Nr. 156 Nr. 157 Nr. 158 Nr. 159 Nr. 160 Nr. 161 Nr. 162 Nr. 163 Nr. 164 Nr. 165 Nr. 166 Kopf Mimische Muskulatur M. epicranius ____________________________ M. corrugator supercilii ____________________ M. procerus ______________________________ M. orbicularis oculi ________________________ M. levator palpebrae superioris ____________ M. nasalis ________________________________ M. levator labii superioris alaequae nasi ______ Nr. 167 Nr. 168 Nr. 169 Nr. 170 Nr. 171 Nr. 172 Nr. 173 Seite 4 M. levator labii superioris __________________ M. zygomaticus major ____________________ M. zygomaticus minor ____________________ M. risorius ________________________________ M. levator anguli oris ______________________ M. buccinator ____________________________ M. orbicularis oris ________________________ M. depressor anguli oris ____________________ M. depressor labii inferioris ________________ M. mentalis ______________________________ Platysma ________________________________ Kaumuskulatur M. temporalis ____________________________ M. masseter ______________________________ M. pterygoideus medialis __________________ M. pterygoideus lateralis __________________ Zungenmuskulatur Lingua – innere Zungenmuskeln ____________ Lingua – äußere Zungenmuskeln ____________ Augenmuskulatur M. rectus superior__________________________ M. rectus inferior __________________________ M. obliquus superior ______________________ M. obliquus inferior ______________________ M. rectus medialis ________________________ M. rectus lateralis ________________________ Nr. 174 Nr. 175 Nr. 176 Nr. 177 Nr. 178 Nr. 179 Nr. 180 Nr. 181 Nr. 182 Nr. 183 Nr. 184 Nr. 185 Nr. 186 Nr. 187 Nr. 188 Nr. 189 Nr. 190 Nr. 191 Nr. 192 Nr. 193 Nr. 194 Nr. 195 Nr. 196 V schultergelenk 18.01.2008 9:40 Uhr Seite 21 Obere Extremität | Schultergelenksmuskulatur Musculus pectoralis major, Pars sternocostalis Nr. 20 schultergelenk 18.01.2008 9:40 Uhr Seite 22 Obere Extremität | Schultergelenksmuskulatur Nr. 20 Musculus pectoralis major, Pars sternocostalis Ursprung ventrale Fläche des Sternums, Knorpel der oberen 6–7 Rippen Aponeurose des M. obliquus externus abdominis Ansatz Crista tuberculi majoris humeri (die unteren Muskelstränge sind verdreht und setzen mehr dorsal und kranial an) Innervation Nervus pectoralis lateralis, C5–C7 Nervus pectoralis medialis, C8–T1 Funktionen & Synergisten Art. humeri Adduktion • M. latissimus dorsi • M. teres major • M. teres minor • M. infraspinatus (kaudaler Anteil) • M. deltoideus, Partes spinalis & clavicularis Innenrotation • M. subscapularis • M. deltoideus, Pars clavicularis • M. latissimus dorsi • M. teres major Retroversion in die Neutralstellung • M. latissimus dorsi • M. teres major • M. deltoideus, Pars spinalis • M. subscapularis fußgelenksmuskulatur 18.01.2008 10:22 Uhr Untere Extremität | Fußgelenksmuskulatur Seite 11 Nr. 89 Musculus peroneus longus Tendo fußgelenksmuskulatur 18.01.2008 10:22 Uhr Seite 12 Untere Extremität | Fußgelenksmuskulatur Nr. 89 Musculus peroneus longus Ursprung Condylus lateralis tibiae proximale zwei Drittel der Fibula Septum intermusculare cruris Ansatz Basis des Os metatarsi I Os cuneiforme mediale Innervation Nervus peroneus superficialis, L5–S1 Funktionen & Synergisten Art. talocruralis Art. subtalaris & Art. talocalcaneonavicularis Flexion • M. gastrocnemius • M. soleus • M. flexor hallucis longus • M. peroneus brevis • M. tibialis posterior • M. flexor digitorum longus Prontaion (Eversion & Extension) • M. peroneus brevis • M. peroneus tertius • M. extensor digitorum longus 5.1_Hals_ventralre_Mus 18.01.2008 11:01 Uhr Seite 1 Hals | ventrale Muskulatur Nr. 152 Musculus sternocleidomastoideus Caput claviculare Caput claviculare Caput sternale Caput sternale 5.1_Hals_ventralre_Mus 18.01.2008 11:01 Uhr Seite 2 Hals | ventrale Muskulatur Nr. 152 Musculus sternocleidomastoideus Ursprung Caput sternale: Manubrium sterni, Caput claviculare: mediales Drittel der Clavicula Ansatz Processus mastoideus Innervation N. accessorius (XI), Plexus cervicalis, C2 Funktionen & Synergisten Art. atlantooccipitalis & Artt. intervertebrales (HWS) Flexion (aus gebeugter Kopfhaltung) • M. rectus capitis anterior • Mm. longi colli & capitis • M. scalenus anterior • Mm. suprahyoidei, Mm. infrahyoidei Extension (aus gestreckter Kopfhaltung) • M. semispinalis, M. longissimus • M. splenius capitis • M. levator scapulae • M. trapezius, Pars descendens Seitneigung zur gleichen Seite • M. splenius capitis • M. longissimus capitis • M. rectus capitis lateralis (nur Atlantookzi pitalgelenk) • Mm. scaleni • M. trapezius, Pars descendens • M. levator scapulae Art. atlantoaxialis Rotation zur Gegenseite • M. trapezius, Pars descendens 6.1_Kopf_Mim_Mus 18.01.2008 11:11 Uhr Seite 1 Kopf | Mimische Muskulatur Nr. 167 Musculus epicranius angespannt entspannt 6.1_Kopf_Mim_Mus 18.01.2008 11:11 Uhr Seite 2 Kopf | Mimische Muskulatur Nr. 167 Musculus epicranius Ursprung M. occipitofrontalis: Venter occipitalis: kurze, sehnige Fasern von der Linea nuchalis suprema Venter frontalis: mittlere Fasern setzen sich aus dem M. procerus fort, die lateralen Fasern verbinden sich mit denen des M. corrugator supercilii und des M. orbicularis oculi M. temporoparietalis: Schläfenhaut, Fascia temporalis Ansatz M. occipitofrontalis: Venter occipitalis: Galea aponeurotica Venter frontalis: Galea aponeurotica, ventral der Sutura coronaria M. temporoparietalis: Galea aponeurotica Innervation Venter occipitalis: Nervus auricularis posterior aus dem N. facialis (VII) Venter frontalis: Rami temporales aus dem N. facialis (VII) Venter temporoparietalis: Rami temporales aus dem N. facialis (VII) Besonderheiten Der M. occipitofrontalis und der meist unscheinbare M. temporoparietalis werden zusammen als M. epicranius bezeichnet. Funktion Der M. epicranius kann die Augenbrauen anheben und dadurch die Stirn in tiefe Querfalten legen.