127_Zycie_na_pustyni..
Werbung
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Das Leben in der Wüste. Życie na pustyni. Wenn man sich eine Wüste vorstellt, hat man riesige Berge von Sand vor Augen, ohne jegliche Form von Leben. Es gibt aber die Pflanzen, die sich den extrem trockenen Lebensbedingungen angepasst haben. Kiedy wyobraża się sobie pustynię, widzi się ogromne stosy piasku bez jakiejkolwiek formy życia. Są jednak rośliny, które dostosowały się do życia w bardzo suchych środowiskach. Es gibt auch viele Tierarten, die sich den schwierigen Bedingungen in der Wüste sehr gut angepasst haben. Istnieje też wiele gatunków zwierząt, które przystosowały się doskonale do życia w trudnych warunkach pustynnych. Tamarisken sind Saharabäume. Sie trotzen nicht nur dem Sand, sondern auch dem Salz der ausgetrockneten Seen oder Flussläufen. Kein anderer Baum hat so eine hohe Salztoleranz. Es wird über spezielle Drüsen an den Blättchen wieder ausgeschieden. Tamaryszki to drzewa Sahary. Przeciwstawiają się one nie tylko piaskowi ale także soli wyschniętych jezior i rzek. Żadne inne drzewo nie ma tak dużej tolerancji soli. Jest ona wydalana przez specjalne gruczoły na liściach. Tamarisken sind Bäume, die in der Sahara uralt werden können. Ihr Alter sieht man ihnen nicht an. Tamaryszki są drzewami, które mogą rosnąć bardzo długo na Saharze. Nie można rozpoznać ich wieku. Eine alte Weisheit sagt, dass der schlechteste Platz zur Erholung unter einem Leberwurstbaum ist. Wenn man nicht von den bis zu fünf kg schweren Früchten geschlagen wird, dann wird man von den Elefanten, die zum Fressen der Früchte kommen, vertrieben. Stare przysłowie mówi, że najgorszym miejscem na wypoczynek jest miejsce pod drzewem kiełbasianym. Jeżeli nie uderzą w nas owoce o wadze do 5 kg to wypędzą nas słonie, które przychodzą, aby najeść się tymi owocami. Die Blüten haben einen Durchmesser von etwa 13 cm. Ihre Farben reichen von kastanienbraun über weinrot bis violett. Kwiaty mają średnicę 13 cm. Ich kolory przechodzą od brązowego przez bordo aż do fioletu. Kamele mit einem Höcker werden Dromedare genannt. Sie brauchen nicht täglich zu trinken. Sie können in der heißen Wüste bis zu 16 Tage ohne Wasser auskommen, wenn sie ab und zu Grünfutter (Blätter, Gräser) erhalten. Wielbłądy jednogarbne nazywane są dromaderami. Nie muszą one pić codziennie. Potrafią na gorącej pustyni do 16 dni wytrzymać bez wody pod warunkiem, że otrzymają od czasu do czasu zieloną paszę (liście, trawę). Wenn die Tiere lange nichts zu trinken hatten, können sie dann bis zu 140 Liter des Wassers auf einmal trinken. Jeżeli zwierzęta te nie miały niczego do picia przez dłuższy czas to są w stanie potem wypić nawet do 140 litrów wody na raz. Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. die Wüste - pustynia sich vorstellen - wyobrażać sobie riesige Berge - ogromne góry der Sand - piasek vor Augen - przed oczami ohne jegliche Form - bez jakiejkolwiek formy die Lebensbedingungen - warunki życiowe viele Tierarten - wiele gatunków zwierząt sich anpassen - dostosować się der Leberwurstbaum - drzewo kiełbasiane der Höcker - garb Die Dattelpalme und das Kamel sind die Säulen menschlicher Existenz in der Wüste. Ein arabischer Spruch lautet: Als Allah die Welt erschaffen hatte, blieben ihm noch zwei Lehmklumpen übrig. Aus einem erschuf er die Dattelpalme- aus dem zweiten das Kamel. Palma daktylowa i wielbłąd to podstawowy warunek funkcjonowania człowieka na pustyni. Arabskie przysłowie mówi: Kiedy Bóg stworzył świat zostały jeszcze dwie bryłki gliny. Z jednej stworzył palmę daktylową a z drugiej wielbłąda. Die Dattelpalme ist zwar keine Wüstenpflanze, jedoch liebt sie das heiße und trockene Klima. Palma daktylowa chociaż nie jest rośliną pustynną, uwielbia gorący i suchy klimat. Die Wüste ist das Reich der Beduinen. Kamelkarawanen durchstreifen die Sandmeere der Sahara. Beduinen leben in Abhängigkeit von den Wasserstellen und den saisonal wechselnden Weidegründen an den Wüstenrändern. Pustynia jest królestwem Beduinów. Karawany wielbłądów wędrują po piaszczystych morzach Sahary. Beduini mieszkają w zależności od położenia oczek wodnych oraz sezonowo zmieniających się pastwisk na obrzeżach pustyni. Sie sind Wanderhirten, die ihre Herden saisonal von Ort zu Ort treiben, wobei sie ihre Familie und Habe mitnehmen. Są koczowniczymi pasterzami, którzy sezonowo pędzą swoje stada z miejsca na miejsce zabierając ze sobą swoją rodzinę oraz dobytek. Akazien sind die Bäume der trockenen Flusstäler. Sie ertragen viel weniger Salz als die Tamarisken. Ihre Wurzeln dringen bis 35 m tief in den Wüstenboden ein. Akacje są drzewami rosnącymi w wyschniętych dolinach rzecznych. Mają o wiele mniejszą tolerancję wobec soli niż tamaryszki. Ich korzenienie przenikają do 35 metrów w głąb ziemi pustynnej. Die Akazie ist unabhängig vom Regen, aber abhängig vom Grundwasser. Akacja jest niezależna od deszczu, ale zależna od wód gruntowych. Als Pflanzenfresser ist die Dornschwanzagame eine Ausnahme unter den Echsen. Nicht nur die Nomaden haben Apetit auf ihr Fleisch, sondern auch Sandfuchs und Schakal. Die Dornschwanzagame ist morgens schwarz gefärbt, um sich schnell aufzuheizen. Während des Tages wird die Farbe immer heller. Jako zwierzę roślinożerne kolcogon stanowi wyjątek wśród jaszczurek. Nie tylko plemię koczowników ma apetyt na jego mięso, ale także lis pustynny oraz szakal. Kolcogon jest rano czarny, aby się szybko rozgrzać. W ciągu dnia kolor jego staje się coraz jaśniejszy. Die Dornschwanzagame erträgt lange Fastenzeiten. Er legt sich in guten Zeiten Fettvorräte an, die ihm nicht nur als Energiequelle, sondern auch als "Wasserfabrik" dienen. Kolcogon potrafi przetrwać długie okresy postu. W okresie pomyślnym odkłada zapasy tłuszczu, które służą nie tylko jako źródło energii ale także jako "fabryka wody". Die Welwitschia erreicht häufig ein Alter von 1.000, bis zu 2.000 Jahren. Sie besitzt einen kurzen, rübenförmigen Stamm und zwei Laubblätter. Der Stamm ist verholzt und wird oberirdisch rund 0,5 - 1,50 Meter hoch. Die Laubblätter können 2,5 - 6,2 Meter lang werden. Welczja osiąga często wiek od 1tys. - 2.tys. lat. Ma krótki, mięsisty pień oraz dwa liście. Łodyga jest zdrewniała i wystaje ponad powierzchnią ziemi ok. 0,5 - 1,50 m. Liście mogą mierzyć 2,5 - 6,2 m. Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. die Dattelpalme - palma daktylowa das Kamel - wielbłąd die Säulen - filary ein arabischer Spruch - arabskie przysłowie zwei Lehmklumpen - dwie bryłki gliny die Abhängigkeit - zależność an den Wüstenrändern - na obrzeżach pustyni die Wanderhirten - koczowniczy pasterze mitnehmen - zabierać ze sobą die Flusstäler - doliny rzeczne ertragen - wytrzymywać Der Fennek oder Wüstenfuchs ist der kleinste aller Wildhunde und bewohnt die Sandwüsten Nordafrikas. Die Art zeigt gute Anpassungen an das Wüstenklima: die geringe Körpergröße, behaarte Sohlen und große Ohren, die der Wärmeregulation dienen. Fenek albo lis pustynny jest najmniejszy ze wszystkich dzikich psów i żyje na pustyniach piaszczystych Afryki Północnej. Gatunek ten wykazuje dobrą adaptację do warunków pustynnych: niewielki rozmiar ciała, owłosione stopy oraz duże uszy, które służą do termoregulacji. Die Stimme des Fenneks ist hoch und ähnelt der kleiner Haushunde. Głos fenka jest wysoki i przypomina głos małych psów domowych. Zu den schönsten Wüstenpflanzen gehören die Schmarotzerpflanzen. Sie besitzen mächtige, gelbe oder violette Blütenstände, die direkt aus der Erde hervorbrechen. Jednymi z najpiękniejszych roślin pustyni są rośliny pasożytnicze. Mają potężne, żółte lub fioletowe kwiatostany wyrastające bezpośrednio z ziemi. Sie zapfen ihre Wurzeln in den Wurzeln anderer Pflanzen an und entnehmen ihnen das, was sie benötigen. Sie produzieren selbst kein Chlorophyll. Zapuszczają swoje korzenie w korzenie innych roślin i pobierają to co jest im potrzebne. Nie wytwarzają same chlorofilu. Der Karakal ist eine afroasiatische, mittelgroße Katze. Seinen Namen verdankt er der Schwarzfärbung der Ohren (türk. Karakulak, „Schwarzohr“). Er wird manchmal auch als Wüstenluchs bezeichnet. Karakal jest afroazjatyckim, średniej wielkości kotem. Swoją nazwę zawdzięcza czarnemu ubarwieniu uszu (po turecku Karakulak oznacza "czarne ucho"). Nazywany jest też czasami rysiem pustynnym. Im Menü des Karakals gibt Tiere, die zwei- bis zweieinhalb mal so schwer sind wie er. W jadłospisie karakala znajdują się zwierzęta, które 2 - 2,5 razy są cięższe od niego. Der Saguaro Kaktus kann mehrere hundert Jahre alt werden. Die ersten Arme zweigen sich nach 75 Jahren ab. Im Alter von 150 bis 200 Jahren ist er dann 15 Meter hoch, wiegt über zehn Tonnen und produziert bis zu 50 Arme. Kaktus saguaro może osiągać wiek kilkuset lat. Pierwsze odgałęzienia pojawiają się po 75 latach. W wieku 150 - 200 lat mierzy on 15 metrów, waży ponad 10 ton i tworzy do 50 odgałęzień. Der Stamm enthält bis zu mehreren tausend Litern Wasser. Die großen weißen Blüten öffnen sich in einer einzigen Nacht im Mai oder Juni. Pień zawiera do kilku tysięcy litrów wody. Duże białe kwiaty otwierają się w ciągu jednej nocy w maju lub w czerwcu. Die Mongolische Rennmaus bewohnt die Wüsten und Halbwüsten in Mongolen und China. Sie ist tag- und nachtaktiv, hält keinen Winterschlaf. Sie lebt in Familienverbänden. Gerbill mongolski zamieszkuje obszary pustynne i półpustynne w Mongolii i w Chinach. Jest aktywny w ciągu dnia i w nocy, nie zapada w sen zimowy. Mieszka w grupach rodzinnych. Der Bau der Mongolischen Rennmaus ist fünf bis sechs Meter lang mit fünf bis zehn Eingängen, einer Nestkammer und zwei Vorratskammern. Nora derbila mierzy 6 metrów, ma 5-10 wejść, komorę lęgową oraz dwie spiżarnie. Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. die Akazie - akacja unabhängig vom Regen - niezależna od deszczu das Grundwasser - woda gruntowa die Dornschwanzagame - kolcogon lange Fastenzeiten - długie okresy postu die Schmarotzerpflanzen - rośliny pasożytnicze benötigen - potrzebować der Stamm - pień die Mongolische Rennmaus - gerbil mongolski die Vorratskammer - spiżarnia die Nestkammer - komora lęgowa Der Kreosotbusch ist ein immergrüner Strauch, der gewöhnlich 1 bis 4 Meter Höhe erreicht. Seine Laubblätter sind gefiedert. Man vewendet ihn als Sonnenschutzmittel und als wirksamen Oxidationshemmer bei Blutvergiftung und Lebererkrankung. Larrea jest wiecznie zielonym krzewem osiągającym zwykle wysokość 1 - 4 metrów. Jej liście pokryte są włoskami. Używa się jej jako środek chroniący przed słońcem oraz jako skuteczny przeciwutleniacz przy zatruciu krwi oraz w chorobach wątroby. Die Pflanze zählt zu den ältesten Lebewesen der Erde. Vor zwei Jahren wurde ein Kreosotbusch gefunden, der mit 11.000 Jahren geschätzt wurde. Roślina zalicza się do najstarszych stworzeń na ziemi. Dwa lata temu znaleziono larreę, której wiek oszacowano na 11 tys. lat. Stenocara-Käfer versammeln sich in der Dunkelheit regelmäßig auf den Sanderhöhungen. Dort nehmen sie die Feuchtigkeit aus dem Nebel auf. Ihre Deckflügel haben die besondere Struktur, auf denen sich morgens der Tau sammelt. Żuki z gatunku Stenocara gromadzą się regularnie wśród ciemności na wzniesieniach piaskowych. Tam czerpią wilgoć z mgły. Ich skrzydła zewnętrzne mają specjalną strukturę na których zbiera się poranna rosa. Die entstehenden auf der Oberfläche des Panzers Wassertropfen fließen zum Mund des Tieres hinab. Powstające na powierzchni pancerza krople wody spływają do pyska zwierzęcia. Die Xerophyten (aus griech.: xeros - trocken, phytos Pflanze) sind Pflanzen, die an das Leben in extrem trockenen Standorte angepasst sind. Ihre Blätter haben eine reduzierte Oberfläche und sind mit dem Wachs bedeckt. Suchorosty (kserofity z greckiego xeros - suchy, phyos - roślina) są roślinami, które dostosowane są do życia w ekstremalnie suchych miejscach. Ich liście mają zmniejszoną powierzchnię i są pokryte woskiem. Die Pflanzen sind gut verwurzelt. Rośliny są dobrze ukorzenione. Das Wüstenhuhn ist hervorragend getarnt in seiner natürlichen Umgebung. Sie lebt in Halbwüsten und Wüsten. Als Nest dient ihm eine flache Mulde im Boden, die teilweise mit wenig Pflanzenmaterial ausgelegt wird, meist unter einem Stein oder Gestrüpp verborgen. Kuropatewka pustynna potrafi się doskonale zakamuflować w swoim naturalnym środowisku. Mieszka na obszarach pustynnych i półpustynnych. Jako gniazdo służy jej płytkie zagłębienie w ziemi, które jest częściowo pokryte niewielką ilością materiału roślinnego, zwykle ukryte pod kamieniem lub pod krzewem. Der Affenbrotbaum zeichnet sich durch einen relativ kurzen, extrem dicken Stamm aus. Er hat die Höhe von 19 Metern und einen Stammdurchmesser von 10 Metern. Die Baumkrone besteht aus kräftigen, unförmigen Ästen. Der Stamm ist häufig tief gefurcht. Die graubraune Rinde ist zwischen fünf und zehn Zentimeter dick. Baobab charakteryzuje się stosunkowo krótkim, bardzo grubym pniem. Ma wysokość 19 m. oraz średnicę pnia 10 m. Korona drzew składa się z silnych, niezbyt foremnych gałęzi. Pień jest pełen głębokich bruzd. Szarobrązowa kora ma grubość 5 - 10 cm. Ein Baum kann im Alter von einhundert Jahren einen Stammdurchmesser von vier bis fünf Metern erreicht haben. Drzewo w wieku 100 lat może osiągnąć średnicę pnia 4 - 5 metrów. Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. ein immergrüner Strauch - wiecznie zielony krzew das Sonnenschutzmittel - środek chroniący przed słońcem die Blutvergiftung - zatrucie krwi die Xerophyten - suchorosty mit dem Wachs bedeckt - pokryte woskiem flache Mulde - płytkie zagłębienie w ziemi das Wüstenhuhn - kuropatewka pustynna der Affenbrotbaum - baobab der Stammdurchmesser - średnica pnia die graubraune Rinde - szarobrązowa kora die kräftigen Ästen - silne gałęzie
