Neuer Blick auf die Sonne
Werbung
Quarks & Co Die Macht der Sonne Kwarki & Co moc słońca 1.Die Sonne ist die Quelle allen Lebens auf der Erde. 2.Sie spendet Licht und Wärme, bestimmt Tag und Nacht, Sommer und Winter. 3.Doch von ihr geht auch eine Gefahr aus: Explosive Veränderungen auf ihrer Oberfläche könnten unseren Heimatplaneten eines Tages ins Chaos stürzen. 4.Quarks & Co erzählt die Geschichte der Sonne und berichtet über neueste Forschungsergebnisse. 1. Słońce jest źródłem wszelkiego życia na ziemi. 2.Zapewnia ono światło i ciepło, określa dzień i noc, lato i zimę. 3.ale wynika z niego również niebezpieczeństwo: Wybuchowe zmiany na jego powierzchni mogą wpędzić naszą planetę któregoś dnia w chaos. 4.Quarks & Co opowiada historię słońca i zgłasza o najnowszych wynikach badań. Gefährlicher Stern Die Geschichte des stärksten gemessenen Sonnensturms Niebezpieczna gwiazda 1.In der Nacht zum 29. August 1859 versetzen merkwürdige Phänomene die Menschen in Nord amerika und Europa in Aufruhr. 2.Kompassnadeln schlagen wie von Geisterhand aus, riesige Leucht schwaden am Himmel machen die Nacht zum Tag. 3.In den Städten fürchten die Menschen eine nahende Feuersbrunst. 4.Und Seefahrer berichten von einem brennenden Himmel, der auf sie herab stürzt – viele sehen ihr Ende nahen. 5.Was könnte solch eine ungeheure Macht haben? 1. W nocy z 29 Sierpnia 1859 przeniesiono dziwnym zjawiskiem, ludzi w Ameryce Północnej i Europie w rozruchy. 2. Igła kompasu, aby pokonać jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, światło ogromne przesłonięte chmurami na niebie robiącymi noc w dzień. 3.W miastach ludzie obawiają się zbliżającego się ognia. 4. A żeglarze donoszą o płonącym niebie,które na nich spada- wielu dostrzega ich koniec. 5. Co mogło mieć tak ogromną moc? Das Telegrafennetz in Nordamerika und Europa bricht zusammen 1.Drei Tage später, am Mittag des 1. September, beobachtet der britische Astronom Richard Christopher Carrington wie jeden Tag die Sonne. 2.Es ist kurz vor Mittag, als er eine Gruppe enorm großer Sonnenflecken entdeckt. 3.Während er sie skizziert, blenden ihn plötzlich zwei intensive weiße Lichtblitze, die von zwei Orten in der Fleckengruppe ausgehen. 4.So etwas hatte der Astro nom noch nie gesehen. 5.Carrington notiert: „Aufgeregt rannte ich los, um einen Zeugen für meine Beobachtung zu finden. Doch als ich mit meinem Kollegen 60 Sekunden später zurückkehrte, waren die Lichtblitze kaum noch zu sehen.“ 6.Während Carrington noch rätselt, was er da gesehen hat, färbt auch in der folgenden Nacht ein buntes Himmelsspektakel große Historia najsilniejszych zmierzonych burz słonecznych Sieć telegraficzna w Ameryce Płn. I Europie zawaliła się 1.Trzy dni później, w południe na pierwszym Września zauważył brytyjski astronom Richard Carrington Christopher jak słońce każdego dnia. 2. tylko przed południem gdy odkrył grupę plam słonecznych nienormalnej wielkości. 3.podczas gdy je opisywał, olśniły go nagle dwa intensywne białe błyski pochodzące z dwóch miejsc w grupie plam. 4.coś czego astronom nigdy nie widział 5.Carrington zauważył: "podekscytowany pobiegłem aby znaleźć świadka mojej obserwacji. Ale jak z kolegami 60 sekund później wróciłem, błyski nie były widoczne już więcej ". 6. Podczas gdy Carrington wciąż zastanawiał się, co widział, zabarwiło również po nocy kolorowy spektakl dużej części ziemi na zielony, czerwony i fioletowy. 7.Nawet w regionach południowych, takich Teile der Erde in Grün, Rot und Violett. 7.Selbst in südlichen Regionen wie Rom und Havanna berichten die Menschen, dass es die ganze Nacht so hell war, dass man draußen Zeitung lesen konnte. 8.Zur gleichen Zeit bricht das noch junge Telegrafennetz in Nordamerika und Europa wie aus dem Nichts zusammen. 9.Leitungen schmoren durch oder sprühen Funken, Telegrafenpapier fängt Feuer. 10.Jetzt steht die Presse endgültig Kopf. 11.Wilde Gerüchte über die Ursachen kursieren: Von mächtigen Blitzen in großen Höhen ist die Rede und von meteoritischer Materie aus dem All, die die Erde trifft. jak Rzym i Hawana mówili ludzie, że przez całą noc było tak jasno, że można było czytać gazety na zewnątrz. 8.w tym samym czasie runęła jak nic młoda sieć telegraficzna w Ameryce Północnej i Europie. 9.przewody przegrzane lub rozpruszone iskry, zapaliły papier telegraficzny. 10.Teraz prasa zachodzi w głowę. 11.dzikie pogłoski krążą na temat przyczyn: Od potężnych piorunów na dużych wysokościach jest mowa i meteorytowej materii z kosmosu, która uderzyła w zienię. Schön und zerstörerisch Piękne i destrukcyjne 1.Schon bald haben Forscher die Sonne im Verdacht. 2.Doch die wahren Zusammenhänge erkennen sie erst mehr als 100 Jahre später. 3.Die Blitze, die Carrington sah, waren die Vorboten eines Sonnensturms: Immer wieder schleudert die Sonne mächtige Wolken geladener Teilchen mit bis zu 3.000 Kilometern pro Sekunde in den interplanetaren Raum. 4.Trifft eine solche hochenergetische Wolke auf das Magnetfeld der Erde, kann es zu einem Kurzschluss kommen. 5.Dann dringen elektrisch geladene Teilchen tief in die Erdatmosphäre ein. 6.Sie erzeugen bezaubernd schöne Polarlichter am Himmel – und können zerstörerische Ströme in Oberlandleitungen von bis zu 1.000 Ampère hervorrufen. 7.Der Sonnensturm von 1859 war der stärkste gemessene Sonnensturm aller Zeiten. 1.już wkrótce mają naukowcy słońce w podejrzeniach. 2.ale prawdziwe relacje poznano ponad 100 lat później. 3. Miganie, które Carrington widział było zwiastunam burzy słonecznej: Od czasu do czasu słońce rzuca ogromne chmury naładowanych cząsteczek do 3000 kilometrów na sekundę w przestrzeń międzyplanetarną. 4.spotkanie tak wysoko energetyzowanej chmury z polem magnetycznym Ziemi, może spowodować zwarcie. 5.potem naładowane elektrycznie cząsteczki wnikają głęboko w atmosferę Ziemi. 6. Wytwarzają one uderzająco piękne zorze na niebie - i mogą powodować niszczące prądy w górnej linii energetycznej do 1000 amperów. 7. Burza słoneczna z 1859 roku była najsilniejszą mierzona burzą słoneczną wszechczasów Die Sonne macht das Weltraumwetter Heftige Ausbrüche auf der Sonne gefährden unsere technisierte Gesellschaft 1.Die Sonne ist rund 150 Millionen Kilometer von uns entfernt. 2.Und trotzdem wirken ihre Ausbrüche bis auf die Erde und bedrohen unsere Kommunikationssysteme und Stromnetze. 3.Sonnenforscher arbeiten deshalb daran, die Ursachen der solaren Aktivitäten zu entschlüsseln und die Entstehung eines sogenannten Supersturms so früh wie möglich zu erkennen. Słońce powoduje pogodę kosmiczną Gwałtowne wybuchy na słońcu zagrażają naszemu społeczeństwu technologicznemu 1. Słońce znajduje się w odległości około 150 milionów kilometrów od nas. 2. A jednak jego wybuchy mają odwołanie do ziemi i zagrażają naszemu systemowi i sieciom łączności. 3. Dlatego naukowcy Sun pracują przy tym aby rozszyfrować przyczyny aktywności słonecznej oraz pojawienie się tak zwanej 4.Der stärkste Sonnensturm seit Beginn der Aufzeichnungen ereignete sich am 1. September 1859. 5.Sogar in Havanna, Rom und PanamaStadt waren Polarlichter am Himmel zu sehen, in Europa und Nordamerika brachen die Telegrafennetze zusammen, aus elektrischen Leitungen sprühten die Funken. 6.Heute wären die Konsequenzen eines solchen geomagnetischen Sturms katastrophal. 7.Vor allem GPS- und Kommunikationssatelliten wären in Gefahr – und unser Stromnetz, das heute wesent lich größer und leistungsfähiger ist als 1859, aber daher umso empfindlicher für Störungen. 8.Die amerikanische Akademie der Wissenschaften hat kürzlich abgeschätzt, dass sich Folgeschäden allein für Nordamerika auf bis zu zwei Billionen Dollar summieren könnten. 9.Doch trotz aller Fort schritte der Sonnenforschung in den vergangenen Jahrzehnten gibt es heute noch keine umfassen de Weltraumwettervorhersage. super-burzy i określić to jak najszybciej. 4. Najpotężniejsze burze słoneczne w historii miały miejsce w dniu 1 Wrzesień 1859. 5. Nawet w Hawanie, Rzymie i Panama City zorze obserwowano na niebie, w Europie i Ameryce Północnej sieci telegraficzne zepsuły się, z powodu iskry rozpylonej z linii elektrycznych. 6. Dzisiaj, konsekwencje takiej burzy geomagnetycznej byłby katastrofalne. 7. wszystkie GPSy i satelity komunikacyjne byłyby w niebezpieczeństwie i nasze sieci energetyczne, które są obecnie znacznie większe i znacznie bardziej skuteczne niż w 1859, ale w związku z tym bardziej podatne na zakłócenia. 8. Amerykańska Akademia Nauk szacuje, że niedawno same odszkodowania w Ameryce Północnej można zsumować do dwóch bilionów dolarów. 9. Ale mimo wszystko postęp badań słonecznych w ostatnich dziesięcioleciach, nadal nie ma obejmować prognozy pogody miejsca. Gewaltige Ausbrüche von Energie Ogromne wybuchy energii 1.Die Aktivität der Sonne schwankt in einem rund elfjährigen Zyklus. 2.Sichtbares Zeichen dafür sind die Sonnenflecken, deren Anzahl im selben Rhythmus variiert. 3.In Zeiten großer Aktivität kommt es auf der Sonne jeden Tag zu einer ganzen Serie von Ausbrüchen und Auswürfen. 4.Der Sonnenwind besteht hauptsächlich aus Elektronen und Protonen. 5.Er wird durch die Druck unter schiede in der äußeren Schicht der Sonnenatmosphäre, der Korona, angetrieben und hat eine Geschwindigkeit von mehreren Hundert Kilometern pro Sekunde. 6.Der Sonnenwind ist nicht völlig gleichmäßig, sondern ist von Böen durchzogen. 7.Trifft eine solche Bö die Erde, so kann sie rund um Nord- und Südpol das farbenprächtige Polarlicht auslösen. 8.Solare Flares sind plötzliche, heftige Strahlungsausbrüche, die im Extremfall heller als die Ober - 1. aktywność Słońca zmienia się w cyklu około jedenastu lat. 2.widoczne są plamy, których liczba waha się w tym samym rytmie. 3.w czasach wysokiej aktywności występuje na słońcu każdego dnia cała seria wybuchów i wyrzutów. 4. Wiatr słoneczny składa się głównie z elektronów i protonów. 5.on jest pod presją - różnice w zewnętrznej warstwy atmosfery Słońca, napędzane korony i prędkości kilkuset kilometrów na sekundę. 6. wiatr słoneczny nie jest całkowicie jednolity, ale jest ciągnie się z podmuchami. 7.wprowadzenie tych podmuchów na ziemi, dzięki czemu mogą one podnieść wokół bieguna północnego i południowego, kolorowe polarne. 8.Solarne ognie są nagłe, gwałtowne wybuchy, które w skrajnych przypadkach, fläche der Sonne strahlen. 9.Die meiste Strahlung geben die Flares aber im Röntgen- und UV-Bereich ab. 10.Sie dauern einige Minuten bis hin zu mehreren Stunden. 11.Die stärksten Flares setzen die Explosivkraft von mehr als zwei Milliarden Wasserstoffbomben frei. 12.Die Atmosphäre der Erde schirmt uns zum Glück gut von dieser Strahlung ab. 13.Die empfindliche Elektronik von Satelliten kann aber durch einen direkten Beschuss beschädigt werden. 14.In einer eruptiven Protuberanz wird heißes Gas aus der Sonne gewirbelt und steht dann über ihrer Oberfläche. 15.Sie entwickeln sich über Stunden, können dann aber über Monate hinweg stabil sein, da das Gas an Magnetfeldlinien gebunden ist. 16.Werden sie instabil, kann das Plasma mit mehreren Hundert Kilometern pro Sekunde von der Sonne werggeschleudert werden. 17.Bilder von Pro tu - beranzen sind spektakulär. 18.Diese Art der Sonneneruptionen haben aber nur wenige Auswirkungen auf die Erde. 19.Ganz anders sieht es mit einem koronalen Massenauswurf aus. 20.Dieser ähnelt einer eruptiven Protuberanz ist aber viel heftiger. 21.Bis zu zehn Milliarden Tonnen Plasma werden in blasenförmigen Auswürfen mit bis zu 3000 Kilometern pro Sekunde von der Sonne weggeschleudert. 22.Zum Höhepunkt der Sonnenaktivität entstehen mehre koronale Massenauswürfe pro Tag – zum Glück nur selten in Richtung Erde. 23.Denn wenn die Teilchen eines solchen Auswurfes das Magnetfeld der Erde treffen, können sie einen geomagnetischen Sturm auslösen. 24.In der Erdatmosphäre entstehen dann heftige Ströme, die in den irdischen Stromnetzen starke Spannungsschwankungen hervorrufen. 25.Dadurch kann es zu einem Stromausfall in ganzen Regionen kommen – wie zuletzt 1989 in Nord-West-Kanada und 2003 in Südschweden. Die Erforschung der jaśniejsze niż powierzchnia Słońca. 9. Większość promieniowania daje race ale X-ray i zakresu UV. 10.trwają one od kilku minut do kilku godzin. 11. najsilniejsze z rozbłysków uwalniają wybuchem ponad dwa miliardy wodorowej bomby. 12. atmosfera Ziemi chroni nas na szczęście dobrze przed tym promieniowaniem. 13. Elektroniki wrażliwych satelitów mogą zostać uszkodzone przez bezpośredni ostrzał. 14.w wylewnych wypukłościach jest wirujący gorący gaz ze słońca, a następnie jest dostępny na ich powierzchni. 15.one rozwijają się godzinami, ale mogą być stabilne przez miesiąc, a gaz jest związany z liniami pola magnetycznego. 16.są one niestabilne, osocze może być wyrzucone na kilkuset kilometrów na sekundę przez słońce. 17.obrazy erupcji są spektakularne. 18. Ten typ rozbłysków słonecznych ma ale bardzo niewielki wpływ na ziemię. 19. Zupełnie inna jest sytuacja z korony wyrzucania masy. 20. Jest to podobne do wylewnych erupcji ale jest to o wiele bardziej brutalne. 21. do dziesięciu miliardów ton plazmy jest wyrzucane w pęcherzykowe wykwity z 3000 kilometrów na sekundę przez słońce. 22. W szczytowej aktywności Słońca spowodował kilka masy korony dziennie - na szczęście rzadko w kierunku Ziemi. 23.potem kiedy części takiego wyrzucania pola magnetycznego spotykają ziemię,mogą spowodować geomagnetyczną burzę. 24.w atmosferze powstają silne prądy, które w ziemskiej sieci elektroenergetycznej powodują silne wanania napięcia. 25. Może to prowadzić do awarii sieci we wszystkich regionach - ostatnio w 1989 roku w północno-zachodniej Kanadzie i 2003 w południowej Szwecji. Badania rozbłysków Sonnenausbrüche 1.Obwohl die Sonne schon seit Jahrhunderten beobachtet wird, hat die Wissenschaft erst in den vergangenen Jahrzehnten die entscheidenden Fortschritte zum Verständnis der Sonnenstürme gemacht. 2.Den größten Sprung brachte das Zeitalter der Satelliten. 3.So wurde es möglich, den Sonnenwind und die gewaltigen Teilchenstürme direkt zu erforschen. 4.Die Erdatmosphäre schirmt nämlich die UV-Strahlung der Sonne ab und das Erdmagnetfeld lenkt geladene Teilchen um unseren Planeten herum. 5.1962 startete die amerikanische Raumsonde Mariner 2 auf eine Erkundungsmission zur Venus. 6.Auf dem Weg dorthin konnte sie erstmals den Sonnenwind nachweisen. 7.Doch wie er entsteht und wie die heftigen Böen und Ausbrüche ausgelöst werden, blieb damals noch ein Rätsel. 8.Die Astro -nauten im amerikanischen Weltraumlabor Skylab hatten einen privilegierten Fensterplatz, um diese Fragen zu untersuchen: Ab 1973 beobachteten sie mit verschiedenen Teleskopen die Sonne und ihre Atmosphäre und konnten spektakuläre Protuberanzen untersuchen. 9.Ihre Beobachtungen lieferten außerdem Hinweise, dass Sonnenwind und stürme direkt in der äußeren Atmosphäre der Sonne – der Korona – entstehen. 10.Doch was waren die Auslöser der Sonnenstürme? 11.Lange waren die Flares die Hauptverdächtigen. 12.In den 1980er-Jahren mehrten sich jedoch die Hinweise, dass es möglicherweise noch einen anderen Mechanismus gibt. 13.Doch für den endgültigen Beweis brauchte man eine neue Art von Satellitenteleskop: 1991 startete das Sonnenobservatorium SOHO. 14.Es hat ein Teleskop an Bord, mit dem es die äußere Atmosphäre der Sonne beobachtet. 15.Ähnlich wie bei einer Sonnenfinsternis schirmt das Teleskop die Sonnenscheibe ab. 16.Erst dann kann man die Korona 1. Chociaż słońce obserwuje się od wieków, nauka zrobiła tylko w ostatnich dziesięcioleciach postęp w zrozumieniu burz słonecznych. 2. Największy skok przyniósł wiek satelitów. 3.więc można było zbadać wiatr słonecznego i ogromne częściowe burze bezpośrednio. 4. atmosfera ziemi chroni mianowicie przed słonecznym promieniowaniem UV a pole magnetycznego Ziemi odchyla cząstki naładowane wokół planety. 5. w 1962 amerykańska sonda Mariner 2 wysłana na rekonesans do Wenus. 6. Po drodze, mogła najpierw udowodnić istnienie wiatru słonecznego. 7.ale jak ona powstaje i jak okrutne porywy i wybuchy są wywoływane nadal pozostaje tajemnicą. 8. astronauci w światowym laboratorium Skylab mieli uprzywilejowane miejsce przy oknie aby zbadać te pytania: Od 1973 roku, obserwowano z różnych teleskopów słońce i jego atmosferę i można było spektakularną erupcję zbadać. 9. Ich obserwacje dostarczyły również dowodów, że wiatr słoneczny i burze powstają bezpośrednio w zewnętrznej atmosferze Słońca -koronie. 10.ale jakie były wrsje burz słonecznych? 11.długie były erupcje głównych podejrzanych. 12.w 1980, jednak rosły wskazania, że to może dać jeszcze inny mechanizm. 13.ale do końcowego dowodu potrzeba nowego rodzaju teleskopu satelitarnego: w 1991 r. rozpoczęło obserwatorium słoneczne SOHO. 14.to ma teleskop na pokładzie, z którymi obserwuje zewnętrzną atmosferę Słońca. 15. Podobnie jak zaćmienie słońca chroni teleskop od tarczy słonecznej. 16. Dopiero wtedy można badać korony, inne ze względu na jasne słońce nie są widoczny. 17. Naukowcy udokumentowali koronalne wyrzuty masy i rzeczywiście znaleziono untersuchen, die sonst aufgrund der hellen Sonne nicht sichtbar ist. 17.Die Forscher dokumentierten die koronalen Massenauswürfe und fanden tatsächlich einen direkten Zusammenhang mit den auf der Erde festgestellten Sonnenstürmen. bezpośredni związek z obserwowanymi burzami słonecznymi na Ziemi. prognoza pogody kosmicznej 1. obserwatorium słoneczne SOHO notuje 1.Das Sonnenobservatorium SOHO zeichnet rocznie kilka tysięcy do koronalnych wyrzutów masy. pro Jahr mehrere Tausend koronale 2.od sondy, ale po prostu unosi się między Massenauswürfe auf. 2.Da die Sonde aber genau zwischen Sonne Ziemią i Słońcem, zajmuje tylko und Erde schwebt, nimmt sie ausgerechnet bombardowania cząstek w naszym kierunku, den Teilchenbeschuss in unsere Richtung tak jak prawdziwy hałas w detektorze. nur als Prasseln im Detektor wahr. 3.dokładnie o tych słonecznych erupcjach 3.Genau über diese Sonnen naukowcy chcą wiedzieć, ale więcej, bo eruptionen wollen die Sonnenforscher aber mogą one wywołać burze geomagnetyczne mehr erfahren, denn sie können die na Ziemi. geomagnetischen Stürme auf der Erde auslösen. 4.od 2007 r., w końcu można zobaczyć 4.Seit 2007 ist es endlich möglich, die powstawanie koronalnych wyrzutów masy Entstehung von koronalen Słońca i następnie można je obserwować Massenauswürfen auf der Sonne zu przez całą drogę do ziemi: pojedyncze pary beobachten und auf dem ganzen Weg zur Erde zu verfolgen: Das Zwillingssondenpaar sondy misji STEREO nagrają wyrzuty materii z dwóch perspektyw do celu i mogą tym der STEREO-Mission nimmt die Massenauswürfe aus zwei Perspektiven samym stworzyć trójwymiarowy model , ins Visier und kann so ein dreidimensionales który ujawni ważne informacje o częściowej Modell erstellen, das wichtige Details über burzy. den Teilchensturm verrät. 5. największym marzeniem naukowców jest 5.Der größte Traum der Wissenschaftler ist jednak w stanie przewidzenie ogniska, a tym es aber, Ausbrüche vorhersagen zu können samym danie satelitom i sieciom und so den Satelliten- und Stromnetzbetreibern auf der Erde eine energetycznym możliwie najdłuższego czasu. möglich lange Vorwarnzeit zu geben. 6. W tym celu badają one ściśle słoneczne 6.Dazu untersuchen sie intensiv das pole magnetyczne. Magnetfeld der Sonne. 7. Bo tu właśnie leży klucz do rozwoju 7.Denn hier liegt der Schlüssel zur rozbłysków słonecznych. Entstehung der Sonneneruptionen. 8. do Ustanowienie regularnych i rzetelnych 8.Zur Einrichtung eines regelmäßigen und usług pogody kosmicznej są nadal czynione verlässlichen Weltraumwetter dienstes sind aber noch erheblich znaczne wysiłki. Anstrengungen notwendig. 9.ponieważ SOHO, STEREO i niedawno 9.Denn SOHO, STEREO und die kürzlich zbudowana sonda SDO są satelitami gestartete Sonde SDO sind badawczymi, które będą badać podstawowe Forschungssatelliten, die grundlegende pytania. Fragen untersuchen sollen. 10.Für einen richtigen Weltraumwetterdienst 10.dla prawdziwego serwisu pogody bräuchte man eine ganze Flotte von Über kosmicznej potrzeba całej floty sąd wachungssonden. monitorujących. 11.Die Sonnenforscher sind überzeugt: Auf 11. Naukowcy są przekonani: Na burze einen Sonnensturm, wie den von 1859 słoneczne, takie jak z 1859 wciąż nie sind wir noch nicht ausreichend vorbereitet. jesteśmy odpowiednio przygotowani. Weltraumwettervorhersage Zusatzinfos Geomagnetischer Sturm 1.Wenn es auf der Sonne zu Materieausbrüchen kommt, werden große Mengen elektrisch geladener Teilchen in den Weltraum geschleudert. 2. Treffen diese Plasmawolken auf die Erde, treten sie mit dem natürlichen Erdmagnetfeld in Wechselwirkung, rufen Ströme in der Ionosphäre hervor und erzeugen starke und sehr rasche Schwankungen der Stärke und Richtung des Erdmagnetfeldes. Die Geburt der Sonne Aus einer kalten Gaswolke wird glühend heißes Himmelsfeuer 1.Die Sonne ist nur einer von rund 200 Milliarden Sternen in unserer Galaxie. 2.Ihr Kern ist unvorstellbare 15 Millionen Grad Celsius heiß und in ihrem Inneren hätte die Erde mehr als eine Million Mal Platz. 3.Obwohl sie 150 Millionen Kilometer von der Erde entfernt ist, steht fast jedes Lebewesen auf der Erde unter ihrem Einfluss. 4.Die Sonne ist durch ihre Strahlungsenergie der Motor unseres Wetters, der Energielieferant für das Wachstum von Pflanzen. 5.Ohne die Sonne wäre es auf der Erde bitterkalt und dunkel. 6.Sie ist das Zentrum unseres Sonnensystems und das seit sehr langer Zeit. 7.Doch ihr Leben begann als riesige, kalte Gaswolke, aus der Erde und Sonne gemeinsam entstanden. 8.Begleiten Sie die außergewöhnliche Geburt der Sonne im Quarks-Film – jetzt angucken auf www.quarks.de Wer kreist eigentlich um wen? 2000 Jahre stritten Forscher über den Mittelpunkt der Welt 1.Im alten Griechenland, etwa 350 Jahre vor unserer Zeitrechnung, schien die Welt noch in Ordnung. 2.Der berühmte Philosoph Aristoteles lehrte, dass die Erde im Mittelpunkt des Universums ruht, und um sie herum Sonne, Dodatkowe informacje Burza geomagnetyczne 1. Jeśli chodzi o sprawę do erupcji słońca, duże ilości naładowanych cząstek zostały wyrzucone w przestrzeń. 2.spełniają te erupcje na ziemi, kontaktują się one z naturalnym polem magnetycznym Ziemiw interakcji, wzywają prądy w jonosferze obecne i silne i bardzo szybkie zmiany siły i kierunku pola magnetycznego produktów. Narodziny Słońca Z zimnego obłoku gazu jest świecący gorący ogień na niebie 1. Słońce jest tylko jedną z około 200 miliardów gwiazd w naszej galaktyce. 2. jej rdzeń jest niewyobrażalnie gorący15000000 stopni Celsjusza, a w jego wnętrzu ziemia miałaby ponad milion czasoprzestrzeni. 3. Mimo, że jest 150 milionów kilometrów od Ziemi, prawie wszystko, co żyje na ziemi jest pod jego wpływem. 4. słońce jest poprzez jego energię promieniowania motorem naszej pogody, ktorej energia ma wpływ na wzrost roślin. 5.bez słońca to byłoby na Ziemi bardzo zimno i ciemno. 6.ono jest centrum naszego układu słonecznego i to od bardzo długiego czasu. 7.ale jej życie zaczęło się jako wielkaiej, zimnej chmury gazu, która powstała wraz z ziemi i słońca. 8. Dołącz do niezwykłych narodzin słońca w Quarks-Film -teraz spojrzeć na www.quarks.de Kto naprawdę kręci się wokół kogo? 2000 lat badacze spierają się o centrum świata 1.w starożytnej Grecji, około 350 lat przed Chrystusem pojawił się świat już w porządku. 2. znany filozof Arystoteles uczył, że Ziemia spoczywa w centrum wszechświata, a wokół niej krążą Słońce, Księżyc i planety. Mond und Planeten kreisen. 3.Damit bestätigte er, wovon seine Zeitgenossen schon lange überzeugt waren. 4.Denn dass sie sich mitsamt dem Erdball durch das Universum bewegen, ohne auch nur das Geringste davon mitzubekommen, erschien ihnen unmöglich. 5.Doch hundert Jahre später rüttelte ein anderer Gelehrter gewaltig an diesem Weltbild. 6.Der Astronom Aristarch von Samos versuchte mit Hilfe von Winkelberechnungen herauszufinden, wie weit Sonne und Mond von der Erde entfernt sind. 7.Dabei erkannte er auch, dass die Sonne größer sein muss als die Erde. 3.tak potwierdził on, to do czego jego rówieśnicy byli przekonani już długi czas. 4.potem że zbiegają się one z całym światem przez wszechświat bez najmniejszego zrozumienia czegokolwiek, wydawało im się niemożliwe. 5.ale sto lat później inny uczony wstrząsnął tym światem. 6. astronom Arystarch z Samos próbował za pomocą obliczeń kątów, dowiedzieć się ile w księżycu i słońcu jest z ziemi. 7.przy tym też zdawał sobie sprawę, że słońce musi być większe od Ziemi. Aristarch lässt die Erde kreisen Arystarch umożliwia obrót ziemi 1. astronomom wydawało się niemożliwe, że ognisty olbrzym kręci wokół małego świata. 2.dlatego przeniósł słońce do centrum i ziemia przestałą kręcić się wokół nich. 3. Był także przekonany, że Ziemia obraca się wokół siebie, był to jedyny sposób mógłby wyjaśnić zmiany dnia i nocy. 4.na jego rewolucyjnych pomysłach nie zdobył Arystarch chwały, ale tylko pogardę i szyderstwo. 5. jego pogląd na świat nie mógł przeważyć. 6.zamiast tego więcej osób uważało, że Ziemia leży w centrum wszystkiego. 6.ale z czasem robił astronom wielokrotne obserwacje, które nie mogły wytłumaczyć obecnego poglądu geometrycznego. 7. Nadal pozostała dla większości myśl o ruchu ziemi jeszcze nie do pomyślenia 1.Dem Astronomen erschien es unmöglich, dass sich der feurige Koloss um den kleinen Erdball dreht. 2.Deshalb rückte er die Sonne ins Zentrum und lies die Erde um sie herum kreisen. 3.Außerdem war er davon überzeugt, dass die Erde sich auch um sich selbst dreht, denn nur so konnte er sich den Wechsel von Tag und Nacht erklären. 4.Für seine revolutionären Gedanken erntete Aristarch jedoch keinen Ruhm, sondern nur Hohn und Spott. 5.Sein Weltbild konnte sich nicht durchsetzen. 6.Stattdessen glaubten die Menschen weiter, dass die Erde im Mittelpunkt von allem läge. 7.Doch mit der Zeit machten Astronomen immer wieder Beobachtungen, die sie mit dem gängigen geozentri schen Modell nicht erklären konnten. 8.Trotzdem blieb für die meisten der Gedanke an eine beweg te Erde immer noch unvorstellbar. Fälschungen für Aristoteles 1.Deshalb modernisierte Ptolemäus, ein besonders großer Anhänger Aristoteles, dessen Weltbild und passte es den neuen Erkenntnissen an. 2.Sein System war am Ende so ausgeklügelt, dass man damit zahlreiche Vorhersagen über Himmelsereignisse treffen konnte. 3.Doch das wichtigste war, dass die Erde im Mittelpunkt blieb. 4.Die Sache hatte jedoch einen Haken: Ptolemäus hat mit gefälschten Daten gearbeitet. Fałszerstwa dla Arystotelesa 1.dlatego zmodernizowany Ptolemeusz, szczególnie wielki fan Arystotelesa, którego pogląd na świat i dostosował go do nowych ocen. 2. Jego system był w końcu tak skomplikowany, że można zrobić tak wiele prognoz niebiańskich wydarzeń. 3.ale najważniejsze było to, że Ziemia była w centrum. 4. rzecz jednak miała haka: Ptolemeusz pracował z fałszywymi danymi. 5. Niemniej jednak ponad 1000 lat nikt nie 5.Trotzdem zweifelte über 1.000 Jahre niemand an seinen Ergebnissen. wątpił w jego wyniki. Ein stiller Revolutionär Cicha rewolucja 1.pierwszy Mikołaj Kopernik odkrył na początku 16. wieku błąd w systemie Ptolemeusza. 2. Aby uzyskać lepsze dane,Kopernik mógł wykorzystać dla jego obserwacji nieba wieżę. 3. Z pomocą swoich badań i wyników badań innych naukowców Kopernik doszedł do wniosku, że słońce nie krąży wokół Ziemi. 4.zainspirowany przez Arystarcha Kopernik buduje świat na nowo: Cóż, słońce znajduje się w centrum i ziemia kręci się wokół niego. 5.przez to śmiałe twierdzenie był on dla współczesnych prawdopodobnie zadeklarowanym szaleńcem - i tak opublikował wyniki krótko przed swoją śmiercią. 1.Erst Nikolaus Kopernikus entdeckte Anfang des 16. Jahrhunderts Fehler im ptolemäischen System. 2.Um bessere Daten zu erhalten, lässt Kopernikus eigens für seine Himmelsbeobachtung einen Turm bauen. 3.Mit Hilfe seiner Forschung und Ergebnissen anderer Wissenschaftler gelangte Kopernikus zur Erkenntnis, dass die Sonne nicht um die Erde kreisen kann. 4.Von Aristarch inspiriert baut Kopernikus die Welt kurzerhand neu zusammen: Nun ruht die Sonne im Mittelpunkt und die Erde kreist um sie herum. 5.Für diese kühne Behauptung hätten ihn seine Zeitgenossen vermutlich für geisteskrank erklärt – und so veröffentlichte er die Ergebnisse erst kurz vor seinem Tod. Einer rechnet nach 1.Weitere hundert Jahre mussten vergehen, bis der Mathematiker Johannes Kepler mit neuen Messungen Kopernikus Aussagen überprüft. 2.Je länger er rechnet, umso klarer wird, dass Koper nikus sich nicht geirrt hatte. 3.Nur einen Fehler kann Kepler ausmachen. 4.Nicht in Kreisen, sondern in Ellipsen drehen sich die Planeten um die Sonne. 5.Doch das neue Weltbild bringt auch Kepler keinen Ruhm. 6.Wegen seiner Lehren findet er an keiner Universität eine Anstellung. 7.Um die Öffentlichkeit von den neuen Lehren überzeugen zu können, sucht Johannes Kepler nach Mitstreitern und hofft, in Galileo Galilei einen gefunden zu haben. Ein später Verbündeter 1.Galilei war schon früh vom kopernikanischen Weltbild überzeugt. 2.Aus Angst vor Spott wollte der gefeierte Gelehrte jedoch nicht offen dazu stehen. 3.Als er sich 1632 in einem Buch dazu bekennt, ist Kepler bereits als verarmter Mathematiklehrer gestorben. 4.Aber auch Galileo findet kein glück liches Ende. 5.Er entkommt dem Scheiterhaufen, weil er vor der Inquisition seiner Überzeugung abschwört. Ta spodziewana 1. Kolejne sto lat musiało przejść, aż matematyk Johannes Kepler potwierdził nowymi pomiarami oświadczenie Kopernika. 2.im dłużej obliczał, tym bardziej jasne było, że Kopernik nie mylił się. 3.tylko jeden błąd mógł zrobić Kepler 4.nie po kołąch ale po elipsach krążą planety wokół słońca. 5.ale nowy obraz świata również nie przyniósł Keplerowi chwały. 6. Z powodu jego nauk, nie mógł znależć pracy w żadnej uczelni. 7. Aby przekonać opinię publiczną do nowych doktryn, Johannes Kepler szukał współpracowników i miał nadzieję, że znajdzie jeden w Galileo Galilei Późny sojusznik 1.Galilei na początku był przekonany do Kopernika spojrzenia na świat. 2. Obawiając się śmieszności, znany uczony nie chciał za nim stanąć. 3. Kiedy przyznaje się do książki w 1632 roku, Kepler zmarł jako zubożały nauczyciel matematyki. 4. Jednakże, Galileo nie zazna happy endu. 5.wymknął się stosowi, bo zrzekł się swojego przekonania przed inkwizycją. 6.potem resztę życia miał pozostać w areszcie 6.Den Rest seines Lebens muss er jedoch unter Hausarrest verbringen. 7.Aber Wissenschaftler finden immer neue Beweise für das heliozentrische Weltbild und bald zweifelt niemand mehr daran: Die Erde ist nicht der Mittelpunkt der Welt. 8.Dennoch muss einige Zeit verstreichen, bis die katholische Kirche 1992 bekennt: Sie hat Galileo und seinen Vorgängern Unrecht getan. 9.Nach über 2.000 Jahren fand der Streit damit ein Ende. domowym. 7. Jednak naukowcy znaleźć nowe dowody na heliocentryczny pogląd na świat i wkrótce już nikt nie wątpił w to: ziemia nie jest centrum świata. 8. Niemniej jednak, jakiś czas musiał upłynąć, zanim Kościół katolicki uznał w 1992: oni uczynili Galileo i jego poprzednikom krzywde. 9.po ponad 2000 latach, spór dobiegł końca. Geozentrisches Weltbild Im geozentrischen Modell ist die Erde im Mittelpunkt des Universums und Sonne, Mond und Plane - ten kreisen um sie. Heliozentrisches Weltbild Im heliozentrischen Weltbild kreisen alle Planeten um die Sonne. Geocentryczny obraz świata Neuer Blick auf die Sonne Nowe spojrzenie na słońce Mission Sunrise zeigt uns die Sonne in bislang unerreichter Genauigkeit W geocentrycznym modelu Ziemia znajduje się w centrum wszechświata, a Słońce, Księżyc i Planety na orbicie wokół niej Heliocentryczny obraz świata W heliocentrycznej wizji świata wszystkie planety krążą wokół słońca. Misja Sunrise pokazuje nam Słońce z niespotykaną dotąd dokładnością. 1.Am 8. Juni 2009 startet von der 1. W dniu 8 Czerwca 2009 uruchomiono stację Weltraumbasis ESRANGE im kosmiczną w Esrange Kiruna w północnej nordschwedischen Kiruna ein weltweit Szwecji, unikalny projekt: misji Sunrise. einzigartiges Projekt: die Mission Sunrise. 2. Z teleskopu lustrowego o średnicy jednego 2.Mit einem Teleskopspiegel von einem metra, Sunrise to największy teleskop słoneczny, Meter Durchmesser ist Sunrise das größte który kiedykolwiek stanął na ziemi. Sonnenteleskop, das jemals den Erdboden 3. To powinno pokazać Słońce z niespotykaną verlassen hat. dotąd dokładnością. 3.Es soll die Sonne in bislang unerreichter 4. Jednakże, teleskop nie jest częścią satelitarną i Genauigkeit zeigen. nie jest prowadzony przez pocisk w powietrze. 4.Allerdings ist das Teleskop nicht Teil 5. Z Sunrise chce międzynarodowy zespół eines Satelliten und wird auch nicht von naukowców kierowany przez Max Planck einer Rakete in die Höhe befördert. Institute for Solar System Research, pójść nową 5.Mit Sunrise will ein internationales Wissenschaftler-Team, unter der Leitung des drogą: Balon o średnicy 100 metrów, wzniesie teleskop na 35 km wysokości. Max-Planck-Instituts für Sonnen sys tem forschung, neue Wege gehen: Ein 6. Sunrise może być poniżej 99 procent ziemskiej Heliumballon mit einem Durchmesser von atmosfery, a zatem jasny obraz słońca - bez 100 Metern befördert das Teleskop auf 35 naruszania warstwy ziemi. Kilometer Höhe. 6.Sunrise lässt 99 Prozent der Erdatmosphäre unter sich und hat damit einen ungetrübten Blick auf die Sonne – ohne die störenden Luftschichten der Erde. Zaawansowana optyka Ausgeklügelte Optik 1. Pięć dni jets Sunrise w drodze. 1.Fünf Tage ist Sunrise unterwegs. 2. wiatry polarne prowadzą teleskop z północnej 2.Polarwinde tragen das Teleskop von Nordschweden um den Nordpol bis nach Szwecji do Bieguna Północnego Kanady Kanada. 3. Specjalne dokumenty wysyłane przez teleskop 3.Spezialinstrumente richten das Teleskop podczas lotu ku słońcu automatycznie dzięki während des Fluges automatisch słońcu o północy nawet dzień i noc. Richtung Sonne aus – dank der Mitternachtssonne sogar Tag und Nacht. 4.Der Flug verläuft glatt, doch die Landung verläuft extrem dramatisch: Stürmische Winde bringen die Gondel über Kanada vom Kurs ab. 5.Die Wissenschaftler bangen um den Lohn ihrer Arbeit. 6.Knapp zwei Terabyte Daten hat das mobile Forschungsinstitut gesammelt. 7.Gingen sie verloren, wären sechs Jahre Arbeit vergebens. 8.Schließlich landet Sunrise unsanft auf Somerset Island, einer abgelegen kanadischen Insel. Dynamische Magnetfelder 1.Die Forscher können aufatmen: Die Datenspeicher sind intakt und erste Auswertungen am Max- Planck-Institut für Sonnensystemforschung zeigen: Die Mission ist ein voller Erfolg. 2.Sunrise liefert Bilder der Sonne in einer noch nie dagewesenen Auflösung. 3.Erstmals sind Strukturen klar erkennbar, die kleiner als 100 Kilometer sind. 4.Bei einer Entfernung der Sonne von 150 Millionen Kilo - metern entspricht das einer Auflösung, mit der man eine Ein-Euro-Münze noch aus 100 Kilometern Entfernung erkennen könnte. 5.Diese Auflösung hatte bislang noch kein Sonnenteleskop. 6.Sunrise soll vor allem neue Informationen über die Magnetfelder der Sonne liefern. 7.Die Felder entstehen, weil die Sonne aus heißem, geladenen Gas besteht, das ständig in Bewegung ist. 8.Das heißt, es fließen ständig elektrische Ströme auf der Sonne – und wo ein Strom fließt, ist auch immer ein Magnetfeld. 9.Mit einer Spezialkamera machen die Forscher die magnetische Aktivität sichtbar. 10.Die Bilder der Kamera zeigen die enorme Dynamik der Felder. 11.Ständig entstehen neue und andere verschwinden. Rätsel der Sonnenphysik 1.Die Magnetfelder könnten die Lösung für eines der spannendsten Rätsel der Sonnenphysik liefern: Wie heizt die Sonne ihre äußere Hülle, die sogenannte Korona, auf? 2.Während die Temperatur an der Oberfläche etwa 5500 Grad Celsius beträgt, 4. Lot jest gładki, ale proces lądowania jest niezwykle dramatyczny: sztormowe wiatry ściągają gondolę z kursu do kanady. 5. Naukowcy obawiają się o nagrodę za swoją pracę. 6. Prawie dwa terabajty danych zebrał przez telefon i instytut badawczy . 7. zostałe zgubione, sześć lat pracy poszło na marne. 8. W końcu ląduje Sunrise bezceremonialnie na Somerset Islandii, jednej z wysp kanadyjskich. Dynamiczne pole magnetyczne 1. Naukowcy mogą oddychać: Pamięć danych jest nienaruszona i show pierwszej analizy w Max Planck Institute for Solar System Research: misja zakończy się sukcesem. 2. Sunrise dostarcza obrazów słońca z bezprecedensowej uchwały. 3. Dla pierwszych struktur czasowych są wyraźnie widoczne, są mniejsze niż 100 kilometrów. 4. W odległości słońce 150 milionów funtów odpowiada rozdzielczości, w której znajduje się jedna moneta euro ,może nadal być dostrzegane z 100 mil. 5. tej rozdzielczości dotychczas nie miał żaden teleskop słoneczny. 6. Sunrise będzie głównie dostarczać nowych informacji na temat pola magnetycznego Słońca. 7. Pola są tworzone, ponieważ słońce jest gorące, gaz powstaje, który jest ciągle w ruchu. 8. to znaczy, że są stałe przepływy prądu elektrycznego na słońcu - i gdzie płynie prąd, zawsze jest pole magnetyczne. 9. Za pomocą specjalnego aparatu naukowców pole magnetyczne jest widoczne. 10. Obrazy z kamer pokazują ogromny pęd pola. 11. Ciągle pojawiają się nowe znikają i inne. Tajemnica fizyki Słońca 1. Pole magnetyczne może być rozwiązaniem jednej z najbardziej ekscytujących układanek słonecznej fizyki: Jak słońce ogrzewa ich otoczki, nazywane Koroną,? 2. Choć temperatura na powierzchni wynosi około 5500 stopni Celsjusza, to wzrasta w koronie na paradoksalnie po raz kolejny - do steigt sie in der Korona paradoxerweise wieder an – auf bis zu fünf Millionen Grad. 3.Wie kann es sein, dass die Temperatur steigt, obwohl die Entfernung zur Energiequelle, dem Sonnenkern, größer wird? 4.Das Phänomen erinnert an einen Induk tionsherd. 5.Dort bleibt die Platte kalt, während Topf und Inhalt heiß werden. 6.Beim Induk - tionsherd sind Magnetfelder dafür verantwortlich. 7.Die Forscher sind sich sicher, dass Magnet felder auch für den Temperaturanstieg in der Sonnenatmosphäre verantwortlich sind. 8.Aber bislang ist noch unklar, wie sie die Korona aufheizen. 9.Die Wissenschaftler können zwar erechnen, wie viel Energie nötig ist, um den steilen Tempe - ratur anstieg zu erreichen. 10.Um nachweisen zu können, dass die Magnetfelder in der Lage sind, diese Energie zu liefern, müssen sie die Dynamik der Felder auf sehr kleinen Skalen untersuchen. 11.Genau das ist mit der enormen räumlichen Auflösung von Sunrise erstmals möglich. 12.Die Auswertung der enormen Datenmenge, die das Projekt gesammelt hat, wird sich noch ein bis zwei Jahre hin ziehen. 13.Aber die Wissenschaftler sind sich sicher: Dank der Mission Sunrise werden sie die Kraft der Sonne besser verstehen. Das Sterben der Sonne Die Tage der Sonne sind gezählt 1.Das Leben auf der Erde ist nur möglich, weil wir von der Sonne gerade die richtige Menge an Energie bekommen. 2.Würde sie weniger strahlen, wäre es hier zu kalt. 3.Würde sie mehr Energie aussenden, würde alles Wasser auf der Erde verdampfen und unser Planet zu einer Gluthölle. 4.Doch die Wissenschaft prophezeit schon heute das Ende dieser harmonischen Beziehung zwischen Sonne und Erde. 5.In ferner Zukunft wird die Sonne alles Leben auf der Erde vernichten. 6.Doch das ist nicht das Ende des spektakulären Todeskampfes. 7.Begleiten Sie die Sonne bis zu ihrem pięciu milionów stopni. 3. Jak to możliwe, że temperatura rośnie, mimo że odległość od źródła energii, słonecznego rdzenia jest większa? 4. Zjawisko to przypomina płytę indukcyjną 5. płyta nie pozostaje zimna, podczas gdy góra i zawartość są gorące. 6. Kiedy pole magnetyczne są odpowiedzialne za płytę indukcyjną. 7. Naukowcy są przekonani, że pola magnetyczne są również odpowiedzialne za wzrost temperatury w słonecznej atmosferze. 8. Ale do tej pory nie jest jasne w jaki sposób ogrzewa koronę. 9. Naukowcy mogą rzeczywiście wykalkulować ile energii jest potrzebne do osiągnięcia gwałtownego wzrostu temperatury. 10. Aby udowodnić, że pola magnetyczne są w stanie dostarczyć tej energii, której potrzebują do przeanalizowania dynamiki pól na bardzo małej skali. 11. To jest dokładnie to po raz pierwszy z ogromną rozdzielczością przestrzenną Sunrise możliwe. 12. Analiza ogromną ilość danych gromadzonych w ramach projektu, nadal będzie trwać dwa lata. 13. Naukowcy są jednak pewni: Dzięki misji Sunrise zbada się moc słońca lepiej. Śmierć słońca Dni słońca są policzone. 1. Życie na ziemi jest możliwe tylko dlatego, że dostaje od słońca tylko odpowiednią ilość energii. 2. Jeżeli by emitowało mniej, byłoby zbyt zimno. 3. Jeżeli wyśle więcej energii, cała woda by odparowala na ziemi. 4. Ale nauka przepowiedziała koniec tego harmonijnego związku pomiędzy Słońcem a Ziemią. 5. W odległej przyszłości słońce zniszczy wszelkie życie na Ziemi. 6. Ale to nie jest koniec spektakularnych agonii. 7. Dołącz do słońca aż do jego spektakularny finał. 8. Upadek słońca - teraz przyjrzeć na www.quarks.de! furiosen Finale. 8.Das Sterben der Sonne – jetzt angucken auf www.quarks.de!
